Tο Τροπάριο της Κασσιανής

Το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης, ψάλλεται στις Εκκλησίες ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης. Το τελευταίο τροπάριο στην ακολουθία είναι αυτό της ευσεβούς και λογίας ποιητρίας του Βυζαντίου, Κασσιανής.

Από τον βυζαντινό χρονογράφο Συμεών Μάγιστρο (990 μ.Χ) μαθαίνουμε ότι η Ευφροσύνη, μητέρα του αυτοκράτορα Θεόφιλου και κόρη του Κωνσταντίνου του ΣΤ’, στην προσπάθειά της να παντρέψη το γιο της, το έτος 830μ.Χ, διοργάνωσε στην μεγαλόπρεπη αίθουσα Τρικλίνιο των ανακτόρων της Κωνσταντινούπολης, μεγάλη σύναξη από τις πιο όμορφες κοπέλες της Αυτοκρατορίας. Η προσέλευση υπήρξε μεγάλη από «καλλίστας παρθένους». Κι όταν παρατάχθηκαν στη σειρά, καθισμένες πάνω σε πολυτελή ανάκλιντρα, ο αυτοκράτορας Θεόφιλος περιήλθε μπροστά τους να διαλέξη την μέλλουσα σύζυγό του και αυτοκράτειρα, δίνοντας σε όποια διάλεγε ένα χρυσό μήλο.

Η ομορφότερη ήταν η Κασσιανή, που η ομορφιά της θάμπωσε το νεαρό Θεόφιλο και σ’ αυτήν επρόκειτο να δώση το μήλο, σύμβολο της προτίμησής του. Θέλοντας όμως να διαπιστώση αν και η εξυπνάδα της ήταν ανάλογη με την ομορφιά της, της είπε: «Ως άρα δια γυναικός ερρύη τα φαύλα» («Από τη γυναίκα ξεκινούν τα κακά πράγματα»), υπονοώντας την Εύα. Η Κασσιανή όμως δεν ξαφνιάστηκε και θέλοντας να δείξη και την εξυπνάδα της απάντησε: «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττονα» («Και από τη γυναίκα πηγάζουν τα καλύτερα, τα ευγενέστερα»), υπονοώντας την Παναγία, που έφερε στον κόσμο το μεγαλύτερο αγαθό.

Αυτή όμως η πράγματι έξυπνη απάντηση χαρακτηρίσθηκε από τον Θεόφιλο ότι περιείχε και κάποια προπέτεια και επιπολαιότητα, οπότε έδωσε το μήλο στην επίσης ωραία, αλλά και σεμνή Θεοδώρα.

Η Κασσιανή απογοητεύθηκε από την αποτυχία της και πήρε την απόφαση να αποτραβηχτή από τον κόσμο και να μονάση. Έκτισε με δικά της χρήματα ένα μοναστήρι, που πήρε αργότερα το όνομά της, ντύθηκε το μοναχικό σχήμα και αφιερώθηκε στη λατρεία του Χριστού και στην ποίηση, συνδυάζοντας έτσι τη βαθειά ευσέβεια και την κλίση της στα γράμματα. Λέγεται μάλιστα ότι μετά την αποτυχία της είπε: «Επειδή δεν έγινα βασίλισσα του προσκαίρου τούτου κόσμου, θα γίνω υπήκοος της αιωνίας Βασιλείας του Χριστού».

Εκεί στο μοναστήρι εκδηλώθηκε και το έμφυτο καλλλιτεχνικό της ταλέντο και το βαθύ θρησκευτικό της συναίσθημα συνθέτοντας εκκλησιαστικούς ύμνους, τροπάρια, Ιδιόμελα. Εκεί στην ήσυχη και υποβλητική ατμόσφαιρα του μοναστηριού συνέθεσε και το περίφημο Ιδιόμελο «Τροπάριο της Κασσιανής» από το όνομά της, που αργότερα η Ορθόδοξη Εκκλησία το καθιέρωσε ως Δοξαστικό των Αποστίχων του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης.

Φαίνεται καθαρά ότι η Κασσιανή εμπνεύστηκε το Ιδιόμελο αυτό τροπάριο από τα λόγια των Ευαγγελιστών, που δεν αναφέρονται στη Μαρία τη Μαγδαληνή, όπως πολλοί πιστεύουν, αλλά στην ανώνυμη αμαρτωλή γυναίκα, τη μοιχαλίδα, που ο Χριστός έσωσε από βέβαιο λιθοβολισμό του έξαλλου πλήθους των Φαρισαίων για το ηθικό της παράπτωμα, με εκείνα τα λόγια Του: «Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω επ’ αυτήν». Και όταν αργότερα ο Ιησούς βρέθηκε στο σπίτι του Σίμωνα του Φαρισαίου του λεπρού, η αμαρτωλή εκείνη γυναίκα αισθάνεται την ανάγκη να πάη να εκφράση την ευγνωμοσύνη και αφοσίωσή της στον Σωτήρα Χριστό. Αγοράζει αρώματα, ντύνεται ταπεινά και σεμνά και ταπεινωμένη και συντετριμμένη, με δάκρυα στα μάτια, έρχεται και πλένει τα πόδια του Ιησού και τα σκουπίζει με τα ξέπλεκα μαλλιά της. Τα δάκρυά της εκείνα ήταν δάκρυα ελέους και συντριβής και κλαίει με πάθος να την ευσπλαχνιστή ο Θεός της αγάπης και της συγχώρεσης.

Το παραπάνω περιστατικό το αναφέρουν οι τρεις από τους τέσσερις Ευαγγελιστές.

Ο Λουκάς (ζ. 37-38) γράφει: «Και ιδού γυνή εν τη πόλει ήτις ην αμαρτωλός, και επιγνούσα ότι ανάκειται εν τη οικία του Φαρισαίου, κομίσασα αλάβαστρον μύρου και στάσα οπίσω παρά τους πόδας αυτού κλαίουσα, ήρξατο βρέχειν τους πόδας αυτού τοις δάκρυσι και ταις θριξί της κεφαλής αυτής εξέμασσε και κατεφίλει τους πόδας αυτού και ήλειφε τω μύρω».

Ο Ματθαίος (κστ`, 6-7): «Του δε Ιησού γενομένου εν Βηθανία εν οικία Σίμωνος του λεπρού, προσήλθεν αυτώ γυνή αλάβαστρον μύρου έχουσα βαρυτίμου, και κατέχεεν επί την κεφαλήν αυτού ανακειμένου».

Και ο Μάρκος (ΙΔ` 3) λέγει: «Και όντος αυτού εν Βηθανία εν τη οικία Σίμωνος του λεπρού, κατακειμένου αυτού ήλθε γυνή έχουσα αλάβαστρον μύρου νάρδου πιστικής πολυτελούς και συντρίψασα το αλάβαστρον κατέχεεν αυτού κατά της κεφαλής».

Και την πληγωμένη και πονεμένη καρδιά της Κασσιανής δεν ήταν δυνατόν να μην αγγίξη ο κραδασμός εκείνης της αμαρτωλής γυναίκας. Και διατυπώνει στο αριστουργηματικό εκείνο τροπάριο, που φέρει το όνομά της, με λυρική έξαρση και υποβλητικότητα τον δικό της ψυχικό κραδασμό.

Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή,	Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν,	σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα
ὀδυρομένη, μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει.	και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου
Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας,	κι έλεγε οδυρόμενη: Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη
ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας.	και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων,	Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,
ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ·	εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.
κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας,	Λύγισε στ' αναστενάγματα της καρδιάς μου,
ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει.	εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.
Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας,	Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,
ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις·	και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου·
ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν,	αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό,
κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη.	τ' άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.
Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους	Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο,
τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου;	ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.	Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ' αμέτρητο έλεος
	(Μεταγραφή: Φώτης Κόντογλου)

πηγή:

Περάσαμε πιὰ τὸ πέλαγος τῆς νηστείας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Καὶ τώρα στεκόμαστε μπροστὰ στὴ θύρα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ...

Περάσαμε πιὰ τὸ πέλαγος τῆς νηστείας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Καὶ τώρα στεκόμαστε μπροστὰ στὴ θύρα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, ὁποῦ ὀνομάζεται Μεγάλη ὄχι γιατί εἶναι μεγαλύτερη, ἢ ἔχει περισσότερες μέρες, ἀλλὰ «ἐπειδὴ μεγάλα ἡμῖν γέγονεν ἐν αὐτῇ παρὰ τοῦ Δεσπότου κατορθώματα. Καὶ γὰρ ἐν αὐτῇ τῇ ἑβδομάδι τῇ Μεγάλῃ, ὅπως λέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, ἡ χρονία τοῦ διαβόλου κατελύθη τυραννίς· ὁ θάνατος ἐσβέσθη· ὁ ἰσχυρὸς ἐδέθη· τὰ σκεύη αὐτοῦ διηρπάγη· ἁμαρτία ἀνηρέθη· ἡ κατάρα κατελύθη· ὁ Παράδεισος ἀνεώχθη· ὁ Οὐρανὸς βάσιμος γέγονεν· ἄνθρωποι ἀγγέλοις ἀνεμίγησαν· τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ ἤρθη· τὸ θριγγίον περιηρέθη· ὁ τῆς εἰρήνης Θεὸς εἰρηνοποίησε τὰ ἄνω καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς· διὰ τοῦτο Μεγάλη καλεῖται Ἑβδομάς».

Ὄντως φοβερὰ αὐτῆς τῆς ἑβδομάδος τὰ Μυστήρια! Ὅλη ἡ ποίηση τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ὅλη ἡ δόξα τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἑβδομάδα πηγάζουν. Ἀπ᾿ τὸν καιρὸ πού, μαθητούδια ἀκόμη, παίρναμε ἀπ᾿ τὸ ζεστὸ χέρι τῆς μάνας μας τὴ σύνοψη καὶ τὸ κερί, ποὺ καθὼς ἦταν ἁγνὸ μοσκοβολοῦσε σὰν λιβάνι ὅταν ἔκαιγε, καὶ πηγαίναμε στὶς ἀκολουθίες τοῦ Νυμφίου, ἢ στὶς Μεγάλες Ὧρες τῶν Παθῶν, τῆς Μεγ. Πέμπτης καὶ τῆς Μεγ. Παρασκευῆς, ὅπου κλαίγαμε ἀπὸ καρδιᾶς μπρὸς στὸν Ἐσταυρωμένο, καθὼς ἀποθέταμε μὲ τρέμοντα δάχτυλα τὰ παρθενικὰ ἀγριολούλουδα, ποὺ μὲ μίαν ὁλόζεστη λαχτάρα τρέχαμε νὰ μάσουμε στοὺς κήπους καὶ στὰ χωράφια· ἀπ᾿ τὰ μικρά μας ἐκεῖνα χρόνια, ποὺ προσμέναμε νά ῾ρθει ἡ ἑβδομάδα τῶν Παθῶν, γιὰ νὰ δεχτοῦμε ὕστερα καὶ τὴν Ἀνάσταση, μέχρι τὰ γηρατειά μας τὰ βαθιά, αὐτὴ ἡ Ἑβδομάδα εἶναι ποὺ μᾶς κρατάει συντροφιὰ μὲ τὸν πόνο της, μὲ τὰ δάκρυά της, μὲ τὴ λύπη της, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴ χαρὰ καὶ τὴν εὐφροσύνη τῆς Ἀναστάσεως, ποὺ ἀκολουθεῖ.

Κι αὐτὴ εἶναι ἡ μεγαλύτερη φιλοσοφία τῆς ζωῆς, ποὺ ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας τὴν δίνει μὲ τὸν πιὸ ὡραῖο, ἁπλὸ καὶ κατανυκτικὸ τρόπο στὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα. Καὶ εἶναι ἀλήθεια, ὅτι αὐτὴ ἡ φιλοσοφία, ποὺ δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν ὑψηλὴ θεολογία τοῦ Σταυροῦ, δὲν θὰ μπορέσει ποτὲ κανεὶς νὰ τὴν ἀφομοιώσει καὶ νὰ τὴν κατανοήσει ἔξω ἀπὸ τὸν ἐκκλησιαστικὸ περίβολο, ἔξω ἀπὸ τὴ λειτουργικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας.

Ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ὁ Σταυρὸς ἢ ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα γίνεται λογοτεχνία, γίνεται θέατρο ἢ κινηματογράφος, γίνεται στοχαστικὴ διάλεξη ἢ δημοσιογραφικὸ ἄρθρο, γίνεται εὐκαιρία γιὰ νὰ δοκιμάσει κανεὶς τὶς ἱκανότητές του μ᾿ ἕναν τρόπο – ὁποιοδήποτε – ἐπάνω σ᾿ ἕνα σοβαρὸ θέμα. Καὶ μόνο μέσα ἀπὸ τὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες καὶ τὴ λειτουργικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας, μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ φτάσει στὴν κορφὴ τῆς πνευματικῆς φιλοσοφίας καὶ στὴ δόξα τῆς Ἀναστάσεως, ἀνεβαίνοντας τὸν ἀνηφορικὸ δρόμο τοῦ Γολγοθᾶ καὶ περνώντας πνευματικὰ μέσα ἀπὸ τὴν ἀγωνία τῆς Σταυρώσεως.

O ὀρθόδοξος χριστιανός, ὅλη τὴν Ἑβδομάδα ἔχει ἕνα μεγάλο δρόμο νὰ ὁδοιπορήσει. Μεγάλο, ὄχι μὲ τὶς ἐξωτερικές, ἀλλὰ μὲ τὶς ἐσωτερικὲς διαστάσεις. Ἕνα δρόμο, ποὺ περπάτησε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ναί, κι ἂς μὴ φανεῖ σὲ κανέναν αὐτὸ τὸ πράγμα παράδοξο. Ἂν δὲν «συμπορευθῶμεν αὐτῷ καὶ συσταυρωθῶμεν», δὲν θὰ μπορέσουμε οὔτε τὴ Μεγαλοβδομάδα νὰ νιώσουμε, οὔτε καὶ στὴν Ἀνάσταση νὰ φτάσουμε μαζί του. Σ᾿ αὐτὸ τὸ δρόμο, ποὺ βρίσκεται πάντα κάτω ἀπ᾿ τὴ σκιὰ τοῦ Σταυροῦ, καὶ ἀντικρύζει στὸ βάθος τὸ φωτεινὸ λόφο τῆς Ἀναστάσεως, οἱ ἅγιοι Πατέρες ἔβαλαν μερικὰ σημάδια σὰν ὁρόσημα, ποὺ μᾶς βοηθοῦν κι αὐτὰ μ᾿ ἕναν εἰδικὸ τὸ καθένα τρόπο, γιὰ νὰ πετύχουμε τὸ σκοπό μας.

Τὴ Μεγάλη Δευτέρα, μετὰ τὸ Κοντάκιο καὶ τὸν Οἶκο τῆς ἡμέρας, θ᾿ ἀκούσουμε μαζὶ μὲ τὸ σύντομο συναξάρι, αὐτὸ τὸ ὑπόμνημα: «τῇ Ἁγίᾳ καὶ Μεγάλῃ Δευτέρᾳ, μνείαν ποιούμεθα τοῦ μακαρίου Ἰωσὴφ τοῦ παγκάλου καὶ τῆς ὑπὸ τοῦ Κυρίου καταρασθείσης συκῆς». Δοξάζεται καὶ τιμᾶται ὁ πάγκαλος Ἰωσήφ, γιατί «τῆς Αἰγυπτίας τότε ταῖς ἡδοναῖς μὴ δουλεύσας», ἐσκλαβώθηκε μὲν κατὰ τὸ σῶμα, ἀλλὰ κατὰ τὴν ψυχὴ ἔμεινε ἀδούλωτος, ὁ ἀοίδιμος καὶ σώφρων, καὶ ἔτσι ἀξιώθηκε νὰ γίνει κυρίαρχος ὅλης τῆς Αἰγύπτου. «Ὁ Θεὸς γὰρ παρέχει τοῖς δούλοις αὐτοῦ στέφος ἄφθαρτον». Ἡ κατάρα ἔπειτα τῆς ἄκαρπης συκιᾶς, μᾶς λέει ν᾿ ἀποφεύγουμε τὸ πάθος καὶ νὰ κάνουμε ἔργα καὶ καρποὺς πνευματικούς, γιὰ νὰ μὴ μᾶς εὕρῃ ὁ Χριστὸς μὲ φύλλα μοναχὰ σὰν ἔρθει, καὶ μᾶς δείξει τὴ φωτιά, σὰν μοίρα ἀναπόφυγη τῶν ἀκάρπων μας δέντρων.

Τὴ Μεγάλη Τρίτη θ᾿ ἀκούσουμε: «τῆς τῶν δέκα παρθένων παραβολῆς μνείαν ποιούμεθα», δηλ. τῶν πέντε φρονίμων καὶ τῶν πέντε μωρῶν παρθένων, μὲ τὶς διδακτικὲς λαμπάδες τους. Μᾶς συμβουλεύει κ᾿ ἐδῶ μὲ ὕμνους ἐξαίσιους ἡ Ἐκκλησία μας, «νὰ σπουδάσωμεν νὰ ἀνάψωμεν τὰς νοητὰς λαμπάδας τῶν ψυχῶν μας, ὡς αἱ φρόνιμοι ἐκεῖναι παρθένοι. Διατί; Ἵνα μὲ τὸ λαμπρὸν φῶς τῶν λαμπάδων μας καὶ μὲ ὕμνους πνευματικούς, συναπαντήσωμεν τὸν ἀθάνατον νυμφίον τῶν ψυχῶν, δηλαδὴ τὸν Δεσπότην μας Ἰησοῦν Χριστόν, ὅστις θὰ ἔλθει ἐν τῇ συντελείᾳ τοῦ κόσμου, διὰ νὰ ἐμβάσει τὰς δρονίμους ψυχὰς μέσα εἰς τὸν οὐράνιον νυμφώνα τῆς ἀϊδίου τρυφῆς τεσ καὶ βασιλείας».

Τὴ Μεγάλη Τετάρτη: «τῆς ἀλειψάσης τὸν Κύριον μύρῳ πόρνης γυναικὸς μνείαν ποιεῖσθαι οἱ θειότατοι Πατέρες ἐθέσπισαν, ὅτι πρὸ τοῦ σωτηρίου Πάθους μικρὸν τοῦτο γέγονεν». Ποιὸς δὲν δακρύζει, ὅταν σκεφθεῖ ὅτι, ἐνῶ ὅλοι ἁμαρτάνουμε (καὶ πολλὲς φορὲς βαρύτερα ἀπὸ τὴν πόρνη) ὡστόσο δὲν ἀκολουθοῦμε τὸ παράδειγμά της, γιὰ νὰ σβήσουμε μὲ δάκρυα μετανοίας τὸ χειρόγραφο, ποὺ εἶναι φορτωμένο μὲ τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν μας.

Τὴ Μεγάλη Πέμπτη: «ἑορτάζομεν τὸν Ἱερὸν Νιπτῆρα, τὸν Μυστικὸν Δεῖπνον, τὴν ὑπερφυᾶ προσευχὴν καὶ τὴν Προδοσίαν». Ἡ κυριαρχοῦσα μορφὴ – αἰώνιο σύμβολο σκότους συνειδήσεως καὶ παράδειγμα πρὸς ἀποφυγὴν – εἶναι ἡ προδοτικὴ ὄψη τοῦ Ἰούδα.

Τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ: «τὰ Ἅγια καὶ Σωτήρια καὶ Φρικτὰ Πάθη τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιτελοῦμεν».

Καὶ τὸ Μέγα Σάββατον: «τὴν Θεόσωμον Ταφὴν καὶ τὴν εἰς ᾍδου κάθοδον τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἑορτάζομεν».

Εἴπαμε, ὅτι πίσω ἀπὸ τὰ μαρτύριο καὶ τὸ Πάθος τῆς Σταυρώσεως, ὁ ὀρθόδοξος χριστιανὸς βλέπει πάντοτε τὸ γλυκὸ φῶς τῆς Ἀναστάσεως. Εἶναι αὐτὸ ποὺ τὸν ἐμποδίζει νὰ ἰδεῖ τὰ Πάθη μέσα σ᾿ ἕνα ζοφερὸ καὶ καταλυτικὸ σκοτάδι. Ὁ ὀρθόδοξος – καὶ ὁ Ἕλληνας ἰδιαίτερα, ποὺ πέρασε τόσα καὶ τόσα πάθη μέσα στὴ μακραίωνη πορεία τῆς ἱστορίας του – εἶναι ντυμένος μὲ τὸ ζεστὸ ἔνδυμα τῆς χαρμολύπης. Πάσχει καὶ ὑποφέρει, ἀλλὰ ὄχι μὲ ἀσυγκράτητο σαρκικὸ πόνο. Ἡ πνευματικὴ φιλοσοφία τοῦ Σταυροῦ, αὐτὲς τὶς ἡμέρες εἰδικώτερα, πρέπει νὰ εἶναι ὁ ἐπιούσιος ἄρτος μας, ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς μας. Ἰδοὺ πῶς βλέπουν μερικοὶ ἀπὸ τοὺς ἁγίους Πατέρας τὸ Σταυρὸ καὶ τὸ μυστήριο τῆς Σταυρώσεως.

Ὁ ἀκάνθινος στέφανος φανέρωσε ὅτι ὁ Κύριος ἐξάλειψε τὴν κατάρα ποὺ ἔλαβε ἡ γῆ, νὰ βλαστάνει ἀγκάθια καὶ τριβόλια καὶ ὅτι ὁ Χριστὸς ἀφάνισε τὶς μέριμνες καὶ τὶς ὀδύνες τῆς παρούσης ζωῆς.

«Ἐξεδύθη τὰ ἱμάτια καὶ ἐνεδύθη τὴν πορφύραν, διὰ νὰ ἐκδύσει τοὺς δερματίνους χιτῶνας τῆς νεκρώσεως, ὁποῦ ἐφόρεσεν ὁ Ἀδὰμ μετὰ τὴν παράβασιν. Κάλαμον ἔλαβεν ὁ Κύριος εἰς τὴν δεξιάν, ὡς σκῆπτρον, διὰ νὰ θανατώσει τὸν ἀρχαῖον ὄφιν καὶ δράκοντα· ἔλαβε κάλαμον, διὰ νὰ σβήσει τὸ χειρόγραφον τῶν ἁμαρτιῶν μας. Ἔλαβε τὸν κάλαμον διὰ νὰ ὑπογράψει βασιλικῶς, μὲ τὸ κόκκινον αἷμα του, τὸ γράμμα τῆς συγχωρήσεως τῶν ἁμαρτιῶν μας, καθότι καὶ οἱ βασιλεῖς μὲ κόκκινον κιννάβαρι ὑπογράφουσιν».

»Εἰς τὸ ξύλον ἐσταυρώθη, διὰ τὸ ξύλον τῆς γνώσεως. Ἔλαβε τὴν γεῦσιν τῆς χολῆς καὶ τοῦ ὄξους, διὰ τὴν γλυκείαν γεῦσιν τοῦ καρποῦ τοῦ ἀπηγορευμένου. Ἔλαβε τὰ καρφία διὰ νὰ καρφώσει τὴν ἁμαρτίαν. Ἅπλωσε τὰς χείρας εἰς τὸν Σταυρόν, διὰ νὰ ἰατρεύσει τὸ ἅπλωμα τῶν χειρῶν τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας, ὁποῦ ἐποίησαν εἰς τὸ ἀπηγορευμένον ξύλον, καὶ διὰ νὰ ἑνώσει τὰ μακρὰν διεστῶτα, ἀγγέλους καὶ ἀνθρώπους, οὐράνια καὶ ἐπίγεια. Ἔλαβε τὸν θάνατον, διὰ νὰ θανατώσει τὸν θάνατον. Ἐτάφη, διὰ νὰ μὴ στρεφώμεθα πλέον ἡμεῖς εἰς τὴν γῆν, ὡς τὸ πρότερον…».

»Ἐσκοτίσθησαν οἱ φωστῆρες, διὰ νὰ φανερώσουν ὅτι πενθοῦσι τὸν Σταυρωθέντα. Αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν, διότι ἔπασχεν ἡ πέτρα τῆς ζωῆς. Εἰς τὸ ὕψος τοῦ Σταυροῦ ἀνέβη, διὰ τὸ πτῶμα ὁποῦ ἔπαθεν ὁ Ἀδάμ. Καὶ τελευταῖον ἀνέστη, διὰ τὴν ἰδικήν μας ἀνάστασιν!».

Ὤ! Εὐτυχισμένοι καὶ τρισμακάριοι, ὅσοι μπορέσουν ν᾿ ἀφήσουν τὶς βιοτικές τους μέριμνες αὐτὲς τὶς μέρες, κι ἀρχίσουν ἀπὸ τώρα, ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὥρα κιόλας, τὴν εὐλογημένη πορεία δίπλα στὸν πορευόμενο πρὸς τὸ Πάθος Χριστό! «Δεῦτε οὖν καὶ ἡμεῖς, συμπορευθῶμεν αὐτῷ καὶ συσταυρωθῶμεν, καὶ νεκρωθῶμεν δι᾿ αὐτόν, ταῖς τοῦ βίου ἡδοναῖς», «ἵνα μὴ μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ».

ΠΗΓΗ : Ευχαριστώ τον μοναχό Γεράσιμο που μου το έστειλε εγώ πρόσθεσα μονάχα τα βίντεο .

Η «Σιωπή» της Πηνελόπης Δέλτα

Απρίλης 1941. Στις 27 Απριλίου, τα γερμανικά στρατεύματα μπαίνουν στην Αθήνα και η Πηνελόπη Δέλτα μπαίνει στη λίστα με τους «ιδανικούς αυτόχειρες».
Παίρνει δηλητήριο και πέντε μέρες αργότερα, στις 2 Μαΐου, 
ξεψυχάει,αφήνοντας ένα λιτό σημείωμα για τα παιδιά της.

Σιωπή» της Πηνελόπης Δέλτα

«Παιδιά μου, ούτε παπά, ούτε κηδεία. 
Παραχώστε με σε μια γωνιά του κήπου, 
αλλά μόνο αφού βεβαιωθείτε ότι δεν ζω πια. 
Φροντίστε τον πατέρα σας. 
Τον φιλώ σφιχτά. Π.Σ. Δέλτα».

Στην ταφή της, στον κήπο της Κηφισιάς, ιερουργεί μόνος ο παλιός φίλος Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος. 
Επάνω στον τάφο της χαράχτηκε μόνο η λέξη «Σιωπή». 
Όσοι έχουν διαβάσει τον «Τρελαντώνη» δεν μπόρεσαν παρά να αναγνωρίσουν στη αδερφή του, τη μικρή Πουλουδιά, μία από τις πιο σημαντικές Ελληνίδες συγγραφείς, την Πηνελόπη Δέλτα.

Γεννήθηκε το 1874 στην Αλεξάνδρεια κι ήταν το τρίτο παιδί του Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη. 
Είχε δύο μεγαλύτερα αδέλφια, την Αλεξάνδρα και τον Αντώνη, 

Η Πηνελόπη Δέλτα με τον αδελφό της
΄Αντώνη Μπενάκη 

το γνωστό «Τρελαντώνη» του ομώνυμου βιβλίου της. 

Μετά τη γέννησή της ακολούθησαν άλλα τρία παιδιά, 
ο Κωνσταντίνος (που πέθανε σε ηλικία 2 ετών), 
ο αγαπημένος της αδερφός Αλέξανδρος που σκοτώθηκε πέφτοντας από το άλογο σε αγώνα πόλο κι η Αργίνη.

Η οικογένεια μετακόμισε προσωρινά στην Αθήνα το 1882, 
όπου η Πηνελόπη παντρεύτηκε τον πλούσιο Φαναριώτη βαμβακέμπορο Στέφανο Δέλτα. 

Μαζί του απέκτησε τρεις κόρες: 
τη Σοφία (μετέπειτα Μαυροκορδάτου), τη Βιργινία (μετέπειτα Ζάννα) και την Αλεξάνδρα (μετέπειτα Παπαδοπούλου).

Πρόκειται ωστόσο για ένα γάμο που εξυπηρετεί κυρίως οικονομικά συμφέροντα. 
Ωστόσο, ο Στέφανος Δέλτα θα επηρεάσει την πνευματική της κυρίως εξέλιξη καθώς θα τη φέρει σε επαφή με πρωτοπόρους της εποχής και δημοτικιστές.

Τον αληθινό έρωτα πάντως η Πηνελόπη Δέλτα θα τον γνωρίσει επιστρέφοντας το 1905 στην Αλεξάνδρεια. 

Πρόκειται για τον Ίωνα Δραγούμη, υποπρόξενο της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια.

Ο έρωτας είναι αμοιβαίος και παράφορος. 
Ωστόσο, πλατωνικός. 
Η ίδια τον βιώνει μαρτυρικά και τον περιγράφει με τρόπο που ξεπερνά την ίδια την τέχνη του λόγου σε χειρόγραφες σελίδες μέρος των οποίων έχει σωθεί. 
Μην μπορώντας να αντιταχθεί στις κοινωνικές συμβάσεις, 
κάνει δύο διαδοχικές απόπειρες αυτοκτονίας και ομολογεί τον έρωτά της στον άνδρα της με την ελπίδα να μείνει ελεύθερη. 
Το τέλος μέσα της θα έρθει το 1912 όταν ο Ίωνας Δραγούμης θα συνδεθεί ερωτικά με τη Μαρίκα Κοτοπούλη. 
Από τότε, η Πηνελόπη Δέλτα θα ντυθεί στα μαύρα, μέχρι το τέλος της ζωής της.
Στη δύσκολη προσωπική περίοδο που διανύει αρχίζει η άνθιση της συγγραφικής της πορείας. 

Το 1909 δημοσιεύει το πρώτο της διήγημα στον «Λαό» της Πόλης. Την ίδια χρονιά εκδίδεται και το πρώτο της παιδικό μυθιστόρημα «Για την Πατρίδα». 
Λίγο αργότερα τελειώνει τον «Καιρό του Βουλγαροκτόνου». 
H επανάσταση στο Γουδί και η απογοήτευσή της από τη στάση του Κωνσταντίνου την ωθούν να γράψει το «Παραμύθι χωρίς όνομα», ένα από τα ωραιότερα μυθιστορήματά της. 
Τα έργα της μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες. Τα παραμύθια («Παραμύθι χωρίς όνομα» (1910) και η συλλογή «Παραμύθια και άλλα» (1915), τα ιστορικά («Για την Πατρίδα» (1909) και «Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου» (1911), «Η ζωή του Χριστού» (1925), «Τα μυστικά του Βάλτου» (1937), «Μάγκας» (1935) και τα αυτοβιογραφικά («Ταξιδιωτικό ημερολόγιο του 1901», «Πολιτικό ημερολόγιο (1917-1933)», «Προσωπικό ημερολόγιο, Turis Eburnea» (1917-1941), «Πρώτες Ενθυμήσεις», «Αναμνήσεις 1899», «Αναμνήσεις 1921», «Αναμνήσεις 1940», «Ο Ίων Δραγούμης».

περισσότερα εδώ στη
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ " ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ"

Το 1916 οι Δέλτα εγκαθίστανται οριστικά στην Κηφισιά. 
Η χρονιά αυτή σημαδεύεται από σημαντικές πολιτικές εξελίξεις:
 τα «Νοεμβριανά». 
Ο πατέρας της Εμμανουήλ Μπενάκης, δήμαρχος Αθηναίων από το 1914, συλλαμβάνεται. 
Η Δέλτα καταστρέφει το πρώτο πολιτικό της ημερολόγιο κι αρχίζει να το συμπληρώνει από την επόμενη χρονιά με την περιγραφή των «Νοεμβριανών». 
Ταυτόχρονα αρχίζει να γράφει το πολύ προσωπικό της ημερολόγιο, το «Τuris Εburnea», όπου καταγράφει τις πιο ενδόμυχες σκέψεις της και περιλαμβάνει κομμάτια του ημερολογίου και των γραπτών του Ίωνα Δραγούμη.

Το 1920 η τραγική εμπειρία της δολοφονίας του Ίωνα Δραγούμη από βενιζελικούς θα κοστίσει στη Δέλτα. 
Πέντε χρόνια αργότερα θα παραλύσει και θα καθηλωθεί στην καρέκλα.

Θα φύγει δεκαέξι χρόνια αργότερα αφήνοντας πίσω της ένα τεράστιο λογοτεχνικό έργο.

Ιδιαίτερα τα παιδικά της βιβλία θεωρούνται κλασικά, βρίθουν ιστορικών στοιχείων και έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές. 
«Κάμνω τα δυνατά μου να πω του Ελληνόπαιδου 
μερικά ιστορικά γεγονότα που δεν μπορεί να μάθει αλλού» 
έγραφε η ίδια στον Κωστή Παλαμά.

ΠΗΓΗ:

ΠΗΓΗ:  Μουσείο Μπενάκη

ΦΡΕΝΤΥ ΓΕΡΜΑΝΟΣ - [ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ]

«Μάϊν Φύρερ, στίς 27 Απριλίου, στίς 8 καί 10, εισήλθαμε εις τάς Αθήνας, επί κεφαλής τών πρώτων γερμανικών τμημάτων στρατού, καί στίς 8 καί 45, υψώσαμε τήν σημαία τού Ράϊχ πάνω στήν Ακρόπολη καί στό Δημαρχείο. Χάϊλ, μάϊν Φύρερ»

27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941... ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΜΠΑΙΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΜΕ ΤΑ ΣΦΡΑΓΙΣΜΕΝΑ ΠΑΡΑΤΖΟΥΡΟΦΥΛΛΑ! Η ΚΑΤΟΧΗ ΑΡΧΙΖΕΙ...


Ο αρχηγός ιππικού Γιάκομπι καί ο λοχαγός Έλσνιτς τής 6ης ορεινής μεραρχίας, καταλαμβάνουν και το ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών από τη συχνότητα του οποίου στέλνουν το ακόλουθο μήνυμα στον Αδόλφο Χίτλερ: 

«Μάϊν Φύρερ, στίς 27 Απριλίου, στίς 8 καί 10, εισήλθαμε εις τάς Αθήνας, επί κεφαλής τών πρώτων γερμανικών τμημάτων στρατού, καί στίς 8 καί 45, υψώσαμε τήν σημαία τού Ράϊχ πάνω στήν Ακρόπολη καί στό Δημαρχείο. Χάϊλ, μάϊν Φύρερ».
27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 : Ο ΕΥΖΩΝΑΣ ΗΡΩΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΚΙΔΗΣ ΠΕΦΤΕΙ ΣΤΟ ΚΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΒΡΑΧΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΤΥΛΙΓΜΕΝΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ

Όταν μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα, 27 Απριλίου 1941, η πρώτη τους δουλειά ήταν να στείλουν ένα απόσπασμα υπό τον λοχαγό Γιάκομπι και τον υπολοχαγό Έλσνιτς για να κατεβάσει τη Γαλανόλευκη από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης και να υψώσει τη σβάστικα.
Δεξιά ο Παρθενώνας, αριστερά οι Καρυάτιδες. Από τήν εληά τής Αθηνάς οι Γερμανοί αντικρύζουν στό ακραίο σημείο τού βράχου τής Ακρόπολης πού δεσπόζει τής πόλης, τήν γαλανόλευκη σημαία πού θ' αντικατασταθή από τόν αγκυλωτό σταυρό. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΕΔΩ :

27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1864 ΠΕΘΑΙΝΕΙ ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ,Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ

Όσα και να πούμε για τον Μακρυγιάννη θα είναι λίγα .Ποιά πένα και πιό χαρτί μπορούν να χωρέσουν λόγια που να περιγράψουν αυτόν τον πιστό αγωνιστή;
Αλλοι σπουδαίοι έχουν αφιερώσει χρόνια μελέτης για αυτόν τον σπουδαίο Έλληνα.
Εμείς με βαθύτατη συναίσθηση της ελαχιστότητάς μας μπροστά στο μέγεθος ενός τέτοιου ανδρός, θα αρκεστούμε σε μια αναδημοσίευση του βιογραφικού του απο το http://www.livepedia.gr:Εξαιρετικός αγωνιστής, στρατηγός και μεγάλη μορφή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και των πρώτων, μετά την απελευθέρωση, χρόνων. Ο Μακρυγιάννης γεννήθηκε το 1797 από φτωχή οικογένεια στο χωριό Αβορίτη του νομού Φωκίδας. Το κανονικό του επίθετο ήταν Τριανταφύλλου, αλλά ονομάστηκε Μακρυγιάννης (μακρύς Ιωάννης), γιατί είχε ψηλό ανάστημα. Όταν ήταν ενός χρόνου οιΤούρκοι σκότωσαν τον πατέρα του κι η οικογένειά του, μετά από πολλές ταλαιπωρίες στα βουνά, κατάφυγε στη Λιβαδειά. Σε ηλικία 14 χρόνων πήγε κι εργάστηκε στην Άρτα στα κτήματα του συμπατριώτη του Αθαν. Λιδωρίκη. Ασχολήθηκε και με το εμπόριο και στην αρχή της Επανάστασης είχε μια σεβαστή περιουσία για την εποχή εκείνη. Στην Άρτα μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και προσχώρησε στην Επανάσταση λίγο πριν την έκρηξή της Οι Φιλικοί τον έστειλαν στην Πάτρα να συγκεντρώσει πληροφορίες για την εξέγερση. Εκεί τον υποπτεύτηκαν οι Τούρκοι κι όταν γύρισε στην Άρτα τον έριξαν στη φυλακή απ' όπου δραπέτευσε μετά από δύο μήνες. Στην αρχή της Επανάστασης υπηρέτησε κάτω απ' τις διαταγές του οπλαρχηγού Μπακόλα, που θαύμαζε πολύ Πήρε μέρος στις μάχες του Σταυρού και του Πέτα κι επικεφαλής 700 αντρών μπήκε θριαμβευτής στην πόλη της Άρτας που την κυρίεψαν απ' τους Τούρκους.
Τον Απρίλη του 1822, παρόλο που είχε αρρωστήσει λίγο καιρό πριν, ως οπλαρχηγός 4 χωριών των Σαλώνων, επιτέθηκε εναντίον της Υπάτης, που όμως δεν μπόρεσε να πάρει απ' τους Τούρκους.
Τον Αύγουστο, που ο Ανδρούτσος ανάλαβε την αρχιστρατηγία της Αν. Στερεάς, ο Μακρυγιάννης ορίστηκε αντιφρούραρχος κι ο Γκούρας φρούραρχος της Ακρόπολης. Κατόπιν ορίστηκε και πολιτάρχης της Αθήνας, δηλ. είχε καθήκον να επιβλέπει τη δημόσια τάξη.
Μαζί με το Νικηταρά εκστράτευσε στη Ρούμελη και πήρε μέρος σε πολλές μάχες.
Στην περίοδο των εμφύλιων πολέμων ο Μακρυγιάννης τάχτηκε με το μέρος της κυβέρνησης και κυνήγησε τους αντάρτές, γιατί πίστευε ότι έτσι θα ερχόταν γρηγορότερα η τάξη στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.
Το 1825 διορίστηκε απ' την κυβέρνηση πολιτάρχης της Αρκαδίας. Εκεί τον προσκάλεσαν οι πολιορκούμενοι απ' τους Τούρκους στο φρούριο του Νεόκαστρου. Έτρεξε για βοήθειά τους μαζί με 100 άνδρες και πολέμησε γενναία μέχρι την παράδοση του κάστρου Μετά την άλωση της Τρίπολης πολέμησε τον Ιμπραήμ στη μάχη των Μύλων, τραυματίστηκε βαριά και μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Εκεί παντρεύτηκε την κόρη του Γεωργαντά Σκουζέ.
Το 1825 πήγε στην Ύδρα για να την προστατέψει από ύποπτες τούρκικες κινήσεις και κατόρθωσε να καθησυχάσει τα επαναστατημένα ελληνικά πληρώματα, που ζητούσαν τους μισθούς τους, πληρώνοντας με δικά του χρήματα.
Αλλά η γενναιότητα του στρατηγού Μακρυγιάννη φάνηκε στις μάχες της Ακρόπολης, που την πολιορκούσε ο Ρεσίτ πασάς Κιουταχής. Εκεί τραυματίστηκε στο λαιμό και στο κεφάλι.
Το τραύμα αυτό τον βασάνιζε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Το 1830 έγινε χιλίαρχος. Ο Μακρυγιάννης, φύση φιλελεύθερη, ήρθε πολλές φορές σε σύγκρουση με τον Καποδίστρια για την αυταρχική πολιτική που ακολουθούσε. Επειδή αρνήθηκε να υπογράψει τον όρκο που έβαζε ο Καποδίστριας στους δημόσιους υπαλλήλους (τον θεωρούσε προσβλητικό), έχασε το αξίωμα του αρχηγού της εκτελεστικής δύναμης της Πελοποννήσου και το βαθμό του. Στ' απομνημονεύματά του κατηγορεί τον Καποδίστρια για τη δικτατορική του πολιτική και την ανάπτυξη του χαφιεδισμού στη χώρα.
Όταν ήρθε ο Όθωνας στην Ελλάδα, τον χαιρέτησε με αισιοδοξία. Απογοητεύτηκε όμως απ' τη βίαιη διάλυση των αντάρτικων ομάδων των αγωνιστών, την περιφρόνηση των Βαυαρών προς τους αγωνιστές και τις αδικίες που έγιναν σε βάρος τους. Ο Μακρυγιάννης, ως δημοτικός σύμβουλος της Αθήνας, πέτυχε να εκδώσει το δημοτικό συμβούλιο ψήφισμα για την παραχώρηση απ' τον Όθωνα συντάγματος στον ελληνικό λαό Μετά από μια περίοδο πολιτικής απραξίας (1836-1840), στην οποία αφοσιώθηκε στη ζωγραφική εικόνων απ' τον ιερό αγώνα του '21, ο Μακρυγιάννης εμφανίστηκε και πάλι στο πολιτικό προσκήνιο. Άρχισε την πολιτική κίνηση, που συσπείρωσε γύρω της τους δημοκρατικούς και φιλελεύθερους άντρες και ζητούσε σύνταγμα απ' τον Όθωνα. Έτσι, με την αναίμακτη εξέγερση της 3ης Σεπτέμβρη 1843 και με τη βοήθεια του στρατού με αρχηγό τον Καλλέργη, ο Όθωνας αναγκάστηκε να παραχωρήσει σύνταγμα. Έτσι ο Μακρυγιάννης αναδείχτηκε πρωτεργάτης του αγώνα, που χάρισε το πρώτο σύνταγμα στον ελληνικό λαό. Ο Μακρυγιάννης πήρε μέρος στη διαμόρφωση του συντάγματος. Τότε πήρε και το βαθμό του υποστράτηγου. Ο αγώνας του Μακρυγιάννη για την τήρηση του συντάγματος θεωρήθηκε ύποπτος και το 1852 τον κατηγόρησαν για συνωμοσία εναντίον του Όθωνα. Στις 16 Μάρτη του 1853, το στρατοδικείο τον καταδίκασε σε θάνατο. Η καταδίκη του Μακρυγιάννη, του αγωνιστή που τόσα πρόσφερε στην ελευθερία της πατρίδας, προκάλεσε την αγανάκτηση του ελληνικού λαού. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να μετατρέψει την ποινή σε ισόβια, μετά σε 10 χρόνια και τέλος τον άφησε ελεύθερο.
Αλλά η υγεία του είχε κλονιστεί σε ανεπανόρθωτο βαθμό.
Στο κίνημα εναντίον της βασιλείας του Όθωνα της 10ης Οκτώβρη 1862, ο λαός της Αθήνας θυμήθηκε τον αρχηγό του στο προηγούμενο κίνημα, (1843), πήγε στο σπίτι του Μακρυγιάννη και τον περιέφερε θριαμβευτικά στην πόλη.
Στις 20 Απρίλη του 1869 έγινε αντιστράτηγος και στις 27 Απρίλη του 1864, ο Μακρυγιάννης άφησε την τελευταία του πνοή.
Ο Μακρυγιάννης, εκτός απ' την ανεκτίμητη προσφορά του στην επανάσταση του εικοσιένα μας άφησε κι ένα θαυμάσιο ιστορικό και λογοτεχνικό μνημείο. Είναι τα "Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη".
Ο στρατηγός, αν και αγράμματος, μας άφησε ένα απέριττο ιστορικό κείμενο, που περιλαμβάνει τα γεγονότα μέχρι το 1850. Ο Μακρυγιάννης κάνει περιγραφές γεμάτες ζωντανή αφέλεια, φυσικότητα, λυρισμό και παραστατικότητα. Εκθέτει τα γεγονότα και κάνει χαρακτηρισμούς με το δικό του τρόπο και τα αναλύει όλα με το αγνό, πατριωτικό, φιλελεύθερο και δημοκρατικό πνεύμα του.
Τα "Απομνημονεύματα" εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1907 απ' το Γιάννη Βλαχογιάννη.
ΠΗΓΗ:

ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΧΘΕΣ ΣΤΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ Εκδηλώσεις εορτασμού για τα 100 χρόνια από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα .

Με τη συμμετοχή κλήρου, βουλευτών, τοπικών αρχών, αντιστασιακών οργανώσεων και λαού, άρχισαν χθες οι εκδηλώσεις της Περιφέρειας Κρήτης για τα 100 χρόνια από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Το πρωί έγινε η επίσημη έπαρση των σημαιών: Ελλάδας, Ην. Βασιλείου, Ρωσίας, Γαλλίας και Ιταλίας στο Μνημείο των σφαγιασθέντων χριστιανών του Ηρακλείου, στις 25 Αυγούστου 1898 (πλ. Αγίου Τίτου).Στη συνέχεια τελέστηκε επίσημη δοξολογία στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγ. Μηνά, όπου χοροστάτησε ο Σεβασμιότατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ. Ειρηναίος, ο οποίος κήρυξε και την έναρξη των εκδηλώσεων για τον εορτασμό των 100 χρόνων από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Ακολούθως στο Μνημείο των σφαγιασθέντων χριστιανών του Ηρακλείου, της 25ης Αυγούστου (πλ. Αγίου Τίτου), πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων από εκπροσώπους της Πολιτείας, βουλευτών, της Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού, των Σωμάτων Ασφαλείας, Αντιστασιακών Οργανώσεων, φορέων, αποδήμων κ.ά.
Αμέσως μετά ξεκίνησαν θεματικές εκδηλώσεις με ιστορικό, εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και ψυχαγωγικό περιεχόμενο, που θα κορυφωθούν στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου με τη συναυλία της Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ, η οποία θα μεταδοθεί τηλεοπτικά από την ERT WORLD σε όλο τον κόσμο, την ΕΤ1, και παράλληλη ραδιοφωνική αναμετάδοση από το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, την ΕΡΑ Ηρακλείου και Χανίων.
Ωστόσο, στις 11:00 το πρωί παρουσία τοπικών αρχών και πλήθους κόσμου στο εσωτερικό του Ναού του Αγίου Τίτου πραγματοποιήθηκε μουσική συναυλία, με πατριωτικά τραγούδια σχετικά με την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, τα οποία έχουν μελοποιηθεί από τον Παύλο Βλαστό ( ΓΑΚ- Ιστορικό Αρχείο Κρήτης).
Συμμετείχαν η Μικτή και Παιδική- Νεανική Χορωδία Π.Ε. Ηρακλείου υπό την διεύθυνση της Λ. Χατζηγεωργίου, -στο πιάνο ο Ν. Βλαζάκης- και η Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Ηρακλείου -Κρήτης υπό την διεύθυνση του Α. Γιακουμάκη, που εντυπωσίασαν τους παραβρισκόμενους μέσα στον κατανυκτικό χώρο του Αγίου Τίτου.
Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε ομιλία με θέμα: «Κοινωνίες σε μετάβαση: Επανάσταση, Παιδεία και Ενωτικό κίνημα στην Κρήτη», από τον κ. Αντώνη Χουρδάκη, Κοσμήτορα Σχολής Επιστημών Αγωγής Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ προλόγισε και συντόνισε ο Μανόλης Δρακάκης, Δρ. Ιστορίας -ΕΚΙΜ.
Το απόγευμα σε διάφορα σημεία του ιστορικού κέντρου του Ηρακλείου πραγματοποιήθηκαν μουσικές εκδηλώσεις με τοπικά χορευτικά συγκροτήματα. Οι εκδηλώσεις έναρξης του εορτασμού των 100 χρόνων Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα έληξαν στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου με τη μεγάλη συναυλία της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ.

Εκδηλώσεις στην Κρήτη, στην Ελλάδα, στο εξωτερικό

Ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης και ο αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου Ευριπίδης Κουκιαδάκης σε δηλώσεις τους ευχαρίστησαν τους συνδιοργανωτές της εναρκτήριας εκδήλωσης, την Επιστημονική και Οργανωτική Επιτροπή που συστάθηκε και εργάζεται για την διαμόρφωση του προγράμματος για τον εορτασμό των 100 χρόνων της ένταξης της Κρήτης στην Ελλάδα.
Οι τιμητικές εκδηλώσεις σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη που ξεκίνησαν από το Ηράκλειο, θα συνεχιστούν στην Κρήτη, στις μεγάλες πόλεις της χώρας, στο εξωτερικό όπου υπάρχουν Κρητικοί και θα λήξουν την 1η Δεκεμβρίου του 2013 στο Φρούριο Φιρκά, εκεί που πριν από 100 χρόνια ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος, ύψωσαν τη σημαία και επισημοποιήθηκε η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Ο περιφερειάρχης Κρήτης τόνισε ότι: «Στηρίζουμε αυτή την μεγάλη προσπάθεια για την ανάδειξη της ιστορίας, και του πολιτισμού της Κρήτης, και όλοι μαζί δίνουμε το μήνυμα της ενότητας να αγωνιστούμε για τις νέες γενιές στις δύσκολες αυτές στιγμές που περνάει ο τόπος μας».
πηγή:

Πορτογαλία, 25 Απρίλη 1974: Η Επανάσταση των Γαρυφάλλων .

Γράφει ο kokkiniotis

Στις 25 Απρίλη του 1974, η «Επανάσταση των Γαρυφάλλων»,
όπως ονομάστηκε από τα γαρύφαλλα που έβαζε στις κάνες των όπλων των στρατιωτών ο λαός, ανέτρεψε το φασιστικό καθεστώς της Πορτογαλίας.

Η κίνηση του στρατού απελευθέρωσε λαϊκές δυνάμεις και ένα πρωτοφανές κίνημα ανατροπής σάρωσε την Πορτογαλία.

Τοιχογραφία στην πόλη Coruche της Πορτογαλίας,
με το σύμβολο και την ημερομηνία της επανάστασης
η φωτό είναι από εδώ :

Ηγετική μορφή του MFA (ΚΕΔ, Κίνημα Ενόπλων Δυνάμεων)
και εκπρόσωπος της αριστερής τάσης ήταν ο Οτέλο Σαράϊβα ντε Καρβάλιο.

Οτέλο Σαράιβα ντε Καρβάλιο

Ο Οτέλο Καρβάλιο είχε έρθει και στην Ελλάδα  το 1980.
Εκτός από την ομιλία του σε εκδήλωση στο θέατρο Γκλόρια,
είχε επισκεφθεί και τα γραφεία όλων των οργανώσεων της επαναστατικής αριστεράς, χωρίς διακρίσεις, αφήνοντας τις καλύτερες εντυπώσεις στους συνομιλητές του.
Δεν έδινε την εντύπωση στρατιωτικού καριέρας και, λόγω ίσως της απλότητάς του, δυσκολευόσουν να πιστέψεις ότι συνομιλείς με έναν άνθρωπο που είχε διαδραματίσει τόσο σημαντικό ρόλο στην πορτογαλική επανάσταση.
Αργότερα δικάστηκε και φυλακίστηκε.

Το σύνθημα για την έναρξη της κίνησης του στρατού είχε δοθεί με δύο τραγούδια που μεταδόθηκαν από το ραδιόφωνο, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Το ένα από αυτά συνοδεύει τα βίντεο που παραθέτουμε.
Πρόκειται για το απαγορευμένο τότε τραγούδι που πρόσφατα τραγουδήθηκε
και μέσα στο πορτογαλικό κοινοβούλιο διακόπτοντας τη συνεδρίασή του,
το εμβληματικό «Grandola, Vila Morena» του Ζέκα Αλφόνσο:

«Γκράντολα, πόλη σκούρα, γη της αδελφοσύνης, 
ο λαός είναι αυτός που προστάζει…»

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΑΝΑΚΑΡΑ
το βιβλίο του Φιλ Μέιλερ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ: 
Η «ανέφικτη» επανάσταση, Λαϊκή Εξουσία, 
κόμματα και στρατός στην επανάσταση των γαρυφάλλων (1974-75).

Από το βιβλίο αυτό παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα που περιγράφει την πρώτη ημέρα της επανάστασης.

Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ταινία της Maria de Medeiros 
«Η Επανάσταση των Γαρυφάλλων» που προβάλλεται αυτή την εβδομάδα.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δει κανείς τις εντελώς ιδιαίτερες συνθήκες κάτω από τις οποίες στην Πορτογαλία της παρακμάζουσας αποικιοκρατίας ο στρατός έπαιξε για ένα διάστημα θετικό ρόλο στην ανατροπή μιας πενηντάχρονης σχεδόν δικτατορίας και τη διάνοιξη διαδικασιών συμμετοχής του λαϊκού παράγοντα στις εξελίξεις.
Συνθήκες βεβαίως ανεπανάληπτες, κάτι που σημαίνει ότι στις μέρες και ‘στα μέρη μας’, θα πρέπει να …ασχοληθούμε οι ίδιοι μακριά από λογικές ανάθεσης.
Η εξέλιξη άλλωστε και τελικά η ήττα της πορτογαλικής επανάστασης δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για αυτό.

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ: Η «ανέφικτη» επανάσταση, Λαϊκή Εξουσία, κόμματα και στρατός στην επανάσταση των γαρυφάλλων (1974-75)

25η του Απρίλη ήταν ένα κρύο πρωινό για τέτοια εποχή. Στις 07.45 η ακόλουθη ραδιοφωνική ανακοίνωση έκανε εκατοντάδες χιλιάδες Πορτογάλους να συνειδητοποιήσουν ότι είχε ξεκινήσει μια νέα φάση στην ιστορία τους:

«Οι Πορτογαλικές Ενοπλες Δυνάμεις απευθύνουν έκκληση προς όλους τους κατοίκους της Λισαβόνας να παραμείνουν στα σπίτια τους και να διατηρήσουν κατά το δυνατό την ψυχραιμία τους. Ελπίζουμε ειλικρινά ότι η σοβαρότητα των στιγμών δε θα σκιαστεί από ανθρώπινες απώλειες.

Απευθύνουμε επομένως έκκληση στη λογική όλων των στρατιωτικών διοικητών ν” αποφύγουν κάθε σύγκρουση με τις Ενοπλες Δυνάμεις. Εκτός από ανώφελη, μια τέτοια ενέργεια θα δημιουργούσε ή θα όξυνε την ήδη υπάρχουσα διχόνοια ανάμεσα στον Πορτογαλικό λαό, κάτι που πρέπει ν” αποφευχθεί με κάθε κόστος.

Απευθύνουμε έκκληση στο πνεύμα των πολιτών εξ” αιτίας της έγνοιας μας να μη χυθεί Πορτογαλικό αίμα. Το σύνολο του υγειονομικού προσωπικού, ειδικότερα αυτό των νοσοκομείων, θα πρέπει να είναι σ” ετοιμότητα να παράσχει οποιαδήποτε βοήθεια, αν κι ελπίζουμε ότι αυτό δε θα χρειαστεί.

Σ” όλες τις πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις, η Διοίκηση συστήνει τη μέγιστη προσοχή ώστε ν” αποφευχθεί κάθε ενέργεια που μπορεί ν” αποδειχθεί επικίνδυνη.

Δεν προτιθέμεθα να χύσουμε αναίτια αίμα αλλά αν προκληθούμε θ” απαντήσουμε. Επιστρέψτε στα στρατόπεδά σας και αναμείνατε τις διαταγές που θα δοθούν απ” το Κίνημα Ενόπλων Δυνάμεων-ΜFΑ. Οι Διοικητές θα θεωρηθούν υπεύθυνοι για κάθε απόπειρα που θ” αναληφθεί καθ” οιονδήποτε τρόπο, να οδηγηθούν οι κατώτεροι τους σε σύγκρουση με τις Ενοπλες Δυνάμεις…

Απευθύνουμε έκκληση στις δυνάμεις της GNR-Εθνικής Ρεπουμπλικανικής Φρουράς και των ΡSΡ (ΜΑΤ) κι επιπλέον σ” αυτές της Γενικής Ασφάλειας (DGS) και της Πορτογαλικής Λεγεώνας οι οποίες ενδεχομένως να έχουν στρατολογηθεί κάτω από ψεύτικες προφάσεις, ν” αναλογιστούν το πολιτικό τους καθήκον για τη διατήρηση της δημόσιας τάξης. Στην παρούσα κατάσταση, αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν δεν υπάρξει οποιαδήποτε αντίδραση εναντίον των Ενόπλων Δυνάμεων…

Προσοχή, προς όλες τις στρατιωτικές και αστυνομικές μονάδες! Απ” τη στιγμή που οι Ενοπλες Δυνάμεις αποφάσισαν να σας υποκαταστήσουν στις παρούσες συνθήκες, κάθε αντίθεση στα στρατεύματα που περικλείουν την πόλη, θα παταχθεί άμεσα. Μέσω της μη συμμόρφωσή σας προς την οδηγία αυτή, θα μπορούσατε να προκαλέσετε ένα άσκοπο λουτρό αίματος, του οποίου η ευθύνη θα βαρύνει αποκλειστικά και μόνον εσάς».

8.15. Η γειτόνισσά μου με ξυπνάει μ” ένα τρελό βλέμμα στα μάτια της, καθώς στέκεται εκεί με τις πυτζάμες της. Μου λέει να μην πάω στο σχολείο σήμερα: όλα τα σχολεία είναι κλειστά, έχει αναλάβει ο Στρατός, πυροβολισμοί, όλοι να μείνουν στα σπίτια τους.. Μιλάει απλοϊκά Πορτογαλικά για να με βοηθήσει να καταλάβω, κουνώντας έντονα τα δάχτυλά της στον αέρα.

Κλείνω την πόρτα περνώντας την για τρελή, ανοίγω το ραδιόφωνο και ξαναπέφτω στο κρεβάτι. Τίποτα: οι συνηθισμένες αναγγελίες. Δεν το πιστεύω. Δεν μπορώ να κοιμηθώ παρόλο που τό “χω ανάγκη. Αλλάζω σταθμούς. Εμβατήρια στην Εθνική Ραδιοφωνία. Μήπως είχε δίκιο;

9.10 Φτάνω στο σχολείο, ήδη αργοπορημένα Καμιά κίνηση απ” έξω. Συναντώ τον Ρ., ένα δάσκαλο που ταράζεται με τα νέα. Ο Δ., ο φασίστας του σχολείου, βρίσκεται επίσης εκεί. Αναρωτιόμαστε, αν (το πραξικόπημα) προέρχεται απ” τη δεξιά ή την αριστερά, ή ακόμα κι από ποιο κομμάτι της δεξιάς: τους στρατηγούς ή το Σπίνολα; Το ερώτημα παραμένει αναπάντητο όλο το πρωινό. Κανείς δε γνωρίζει.

10.00. Πρωινό με τον Ρ., έναν καλοσυνάτο και καλόκαρδο άνθρωπο, ο οποίος πεθαίνει για να μάθει τι συμβαίνει, φοβάται όμως να κατέβει στο κέντρο της πόλης. Καφές. Το ραδιόφωνο παίζει Ζέκα Αλφόνσο, έναν αριστερό τραγουδιστή. Νά “ναι αλήθεια; Ενα ανακοινωθέν.
«Εχει αναφερθείστη Διοίκηση των Ενόπλων Δυνάμεων ότι οι πολίτες δε συμμορφώνονται με την έκκληση να παραμείνουν στις οικίες τους, έκκληση που ήδη έχουμε απευθύνει πολλές φορές. Μολονότι η κατάσταση φαίνεται να βρίσκεται υπό έλεγχο απ” τη στιγμή που ο πρώην Υπουργός Αμυνας έχει εγκαταλείψει το Υπουργείο και βρίσκεται σ” επαφή με τους διοικούντες αξιωματικούς του Κινήματος μας, ζητάμε απ” τους πολίτες, γι” άλλη μια φορά, να παραμείνουν στις οικίες τους και να μη θέτουν τους εαυτούς τους σε κίν¬δυνο. Ενα διάγγελμα θα μεταδοθεί σύντομα για να ν” αποσαφηνίσει την κατάσταση».

Παραθέτω ό,τι γνωρίζω για το Σπίνολα: τη Ναζιστική του εκπαίδευση, τη στήριξή του στο Φράνκο κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφύλιου Πολέμου, την ανακήρυξή του ως «ήρωα του πολέμου» στις Πορτογαλικές αποικίες… Η συνέντευξή του στο περιοδικό Βίντα Μουντιάλ, μερικές βδομάδες νωρίτερα, είχε σκιαγραφήσει αυτά που είχε γράψει στο βιβλίο του, «Η Πορτογαλία και το Μέλλον», και γι” αυτές τις απόψεις του είχε αποστρατευτεί απ” τον Καετάνο.[Μαρσέλο Καετάνο, Πρωθυπουργός (1968-1974)] Το βιβλίο του καλούσε στον τερματισμό της αναζήτησης στρατιωτικής λύσης στο πρόβλημα του πολέμου και ήταν υπέρ μιας αλλαγής μέσα στην Πορτογαλία, εντός «δημοκρατικού» πλαισίου. Κουβεντιάσαμε για την εξέγερση του Μάρτη, όταν είχαν κινηθεί στρατεύματα απ” την Κάλντας ντα Ραίνια, στο Βορρά, κάτι που τότε είχε φανεί ως μια γελοία απόπειρα για εξέγερση.

Η μήπως επρόκειτο για βαμμένους δεξιούς στρατηγούς, δυσαρεστημένους με τη «φιλελεύθερη» πολιτική του Καετάνο, που αναζητούσαν την επιστροφή σε μια καθαρότερη μορφή του Σαλαζαρισμού; Κανείς δεν έμαθε. Ετσι κι αλλιώς, φαίνονταν ότι το πραξικόπημα μπορούσε να προέρχεται μόνο απ” τη δεξιά.

Στις 10.45, τηλεφωνώ στο Ζοάο, το γιο του Μάριο Σοάρες (ΣτΜ: ο Γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος). Το τηλέφωνο είναι απασχολημένο. Τηλεφωνώ στη Ρ., εργαζόμενη στην τράπεζα αίματος. Βρίσκεται σε 24ωρη εφημερία. Στρατός υπάρχει έξω στους δρόμους. Είναι αδύνατο να μπεις στη Λισαβόνα, εκτός κι αν το κάνεις μέσω της Πράκα ντε Εσπάνια. Δε γνωρίζει τίποτα απ” αυτά που συμβαίνουν.

Αποφασίζω να κατέβω στη Λισαβόνα για να δω μόνος μου, οδηγώντας κατά μήκος της Μαρτζινάλ που ακολουθεί τον ποταμό Τάγο. Το μεγαλείο δεκαέξι αιώνων ιστορίας δε μ” απασχολεί προς το παρόν. Φτάνω στο Ινφάντε Σάντο κι η τροχαία μας στέλνει από αλλού. Σίγουρα κάτι τρέχει.
Επιταχύνω, φτάνω στο κέντρο και παρκάρω τ” αμάξι. Δε διακρίνω κάτι ασυνήθιστο, εκτός του ότι όλες οι τράπεζες είναι κλειστές. Περπατώ προς το χαμηλό τμήμα της πόλης. Στρατός και τανκς στο Τσιάντο, στρατιώτες παντού. Τα τανκς φαντάζουν τεράστια στα στενά δρομάκια και τα πολυβόλα απειλητικά. Είναι αδύνατο να προχωρήσεις. Οι στρατιώτες είναι προσεκτικοί αλλά φιλικοί. Στα μάτια του κόσμου διακρίνεις φόβο κι ελπίδα μαζί. Ολοικάνουντην ίδια ερώτηση :«Ποιοι είναι; Τι πάνε να κάνουν;». Είναι 11.30. Εχω υποσχεθεί στη Γ. να φάμε μαζί το μεσημέρι. Ισως έχει ακούσει περισσότερα.

Στο σπίτι της Γ. ακούμε στο ραδιόφωνο τα βραχέα και πιάνουμε τους ασυρμάτους των Δυνάμεων. Απ” τη διπλανή γειτόνισσά της, μια ηλικιωμένη και ήδη σκυθρωπή οπαδό του Σαλαζάρ, ακούμε την είδηση ότι οι Καετάνο καιΤομάς [Αμέρικο Τομάς, Πρόεδρος της Δημοκρατίας (1958-1974)] έχουν καταφύγει στο Μπελέμ (το Προεδρικό Μέγαρο) και το Κουάρτελντο Κάρμο (το Επιτελείο της GNR). Κάποιος τηλεφωνεί για να πει ότι το αμάξι του επιστρατεύτηκε ως οδόφραγμα. Γελάει στο τηλέφωνο. Κυριαρχεί μια σπουδαία αίσθηση: η φασιστική δικτατορία καταρρέει. Προς στιγμήν, ελάχιστοι μπορούν να σκεφτούν περισσότερα.

Ξανακατεβαίνουμε στην πόλη. Δεν υπάρχει ακόμα κάτι το οριστικό. Πηγαίνουμε στο Σάο Σεμπαστιάο και βλέπουμε το στρατό. Μεγάλες ομάδες μιλάνε στους φαντάρους. Οι στρατιώτες έχουν ήδη γίνει «οι δυνάμεις της απελευθέρωσης». Κανένας ακόμα δε ρωτά καθαρά ποιοι ακριβώς πρόκειται να «ελευθερωθούν». Και από τι; Η σύγχυση είναι μεγάλη. Μπορεί ένα αντι-φασιστικό πραξικόπημα στ” αλήθεια να “χει λάβει χώρα; Η καθοδηγείται από φασίστες; Αναζητούμε κάποιες αντιστοιχίες με το παρελθόν και ήδη συνειδητοποιούμε πόσο νέα χαρακτηριστικά έχει αυτό, του οποίου γινόμαστε μάρτυρες.

Αγοράζουμε τις εφημερίδες. Οι τίτλοι απεικονίζουν το ξάφνιασμα: «Στρατιωτικό Πραξικόπημα», «Μεγάλο Κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων». Οι περιγραφές τους περι-έχουν κάποιες λεπτομέρειες. Στις 23.30, το προηγούμενο βράδυ, στα προγράμματα των ραδιοφώνων έγινε προφανώς παρέμβαση και ακούστηκαν τα «Depois do Adeus» και «Grandola, Vila Morena». [Το πρώτο ήταν ένα ποπ τραγούδι, το δεύτερο μια απαγορευμένη αριστερή μπαλάντα γραμμένη απ' τον εξόριστο Ζέκα Αλφόνσο. Αμφότερα είχαν προσυμφωνηθεί ως συνθηματικά για το πραξικόπημα.]

Πέντε λεπτά μετά τα μεσάνυχτα κατελήφθη η Σχολή Ευελπίδων. Στις 03.00 κατελήφθησαν τα στούντιο του δημοφιλούς ραδιοφωνικού σταθμού Ράντιο Κλουμπ Πορτουγκέζ και λίγο μετά ακολούθησαν κι άλλοι ραδιοσταθμοί. Το αεροδρόμιο έπεσε. Λίγο αργότερα το 7° Σύνταγμα Τεθωρακισμένων, οι επίλεκτες δυνάμεις του Σπίνολα, κινήθηκε προς την Πράκα ντο Κομέρσιο, τη μεγαλύτερη πλατεία του χαμηλότερου μέρους της πόλης. Στις 07.00, τανκς πήραν θέσεις στην άλλη πλευρά του ποταμού, με μέτωπο προς τη Λισαβόνα.

Ακούμε το ραδιόφωνο. Στις 10.15, ο Γενικός Επιτελάρχης, Λάουρο ντε Σόουζα, τέθηκε υπό κράτηση. Στις 10.30, ένα στρατιωτικό τμήμα καταλαμβάνει τη Ρούα ντο Αρσενάλ, προσχωρώντας στην εξέγερση. Το μεσημέρι έρχεται το ανακοινωθέν που αναφέρει ότι οι  ένοπλες δυνάμεις έχουν τον έλεγχο, σε Βορρά και Νότο. 13.00: Το Αρχηγείο της Γενικής Ασφάλειας (DGS) περικυκλώνεται και κάποιοι πολιτικοί κρατούμενοι απελευθερώνονται. 16.00: Το CDΕ (Δημοκρατικές Εκλογικές Επιτροπές) κι οι περισσότερες πολιτικές οργανώσεις επιδοκιμάζουν το κίνημα. Αμέσως μετά, ο Μαρσέλο Καετάνο παραδίνεται. Ηταν σε τηλεφωνική επικοινωνία με το Σπίνολα. 17.30: Οι κρατούμενοι της εξέγερσης της Κάλντας ντα Ραϊνια απελευθερώνονται, μέσα σε ζητωκραυγές του κόσμου. Στις 17.00, η τηλεόραση μεταδίδει ανακοίνωση που αναφέρει ότι το Κίνημα Ενόπλων Δυνάμεων «εχει απελευθερώσει το λαό από ένα καθεστώς που τον καταπίεζε για πολλά χρόνια».

Πηγαίνω τη Γ. στο σπίτι της και ξανακατεβαίνω στη Λισαβόνα. Η ΡΙDΕ αντιστάθηκε, αρνούμενη να παραδοθεί. Υπάρχει πλήθος που ζητάει το αίμα τους. Θέλουν να εισ-βάλουν στα γραφεία και να βάλουν φωτιά. Είναι άοπλοι. Η ΡΙDΕ διαθέτει πολυβόλα που στοχεύουν απ” τα μπαλκόνια. Νοιώθω ακάλυπτος κι αποφασίζω να φύγω. Αργότερα μάθαμε ότι ένας άντρας της ΡΙDΕ είχε ανοίξει πυρ εναντίον του πλήθους από ένα παράθυρο, σκοτώνοντας 5 και τραυματίζοντας 50. Οι ναύτες ανταπέδωσαν τα πυρά. Οι της ΡΙDΕ βρίσκονται σ” απόγνωση. Εχουν βασανίσει υπερβολικά τα θύματά τους και επί μακρόν, ώστε να ελπίζουν πως θα τους δειχτεί έλεος.

Επιστρέφω σπίτι και πάω σ” ένα τάσκα. [Τα καφενεία που σύχναζαν άνθρωποι της εργατικής τάξης.] Πίνουμε κρασί κι αναρωτιόμαστε τι σημαίνουν ολα αυτά. Ο κόσμος είναι σ” έξαψη, μια έξαψη φανταστική.

Πηγαίνω στου Ρ. για βραδινό. Ολα τα ρεστωράν έχουν κλείσει, ακολουθώντας πιστά τις ανακοινώσεις. Μαγειρεύουμε κάτι για βραδινό: μια ποικιλία από λαχανικά που ξέμειναν. Είμαστε απολύτως απροετοίμαστοι, όπως άλλωστε ο καθένας. Ακούμε τους ξένους σταθμούς για να δούμε αν υπάρχουν καθόλου νέα. Δεν μπορούμε στ” αλήθεια να πιστέψουμε ό,τι ακούμε. Μέχρι τώρα, δεν έχουν ακουστεί ονόματα. Το πραξικόπημα είναι απολύτως ανώνυμο. Τηλεφωνώ σ” ένα φίλο που μένει κοντά στο ραδιοσταθμό: η περιοχή είναι περικυκλωμένη από φαντάρους και δεν μπορεί να βγει έξω. Τηλεφωνώ σ” άλλο φίλο που είναι ψόφιος απ” την κούραση, μιας κι είναι στο πόδι απ” τις εξίμιση το πρωί. Δε θέλω να πάω σπίτι, θέλω να κατέβω στη Λισαβόνα.

Εχω κέφια. Μια Γαλλίδα που είναι μαζί μας, μοιράζεται λίγο απ” τον ενθουσιασμό μου. Ολα είναι μπερδεμένα. Ο Σπίνολα, από φασίστας το πρωί, έγινε ως το βράδυ «απελευθερωτής». Προσπαθούμε να συγκεντρώσουμε τις σκέψεις μας και ν” αναλύσουμε την κατάσταση. Ποιες ταξικές δυνάμεις εμπλέκονται;

Η γυναίκα του Σπίνολα ανήκε σε μια απ” τις πλουσιότερες οικογένειες της Πορτογαλίας: τους Μέλος. Ηταν «εγωιστής». Στη Γουϊνέα-Μπισσάου, συχνά ορμούσε στο πεδίο της μάχης και απολάμβανε του σεβασμού των στρατιωτών που υπηρετούσαν μαζί του. Το μονόκλ του, οι συντηρητικοί τρόποι του, όλ” αυτά δεν ταίριαζαν στο ρόλο του ριζοσπάστη απελευθερωτή… Οι αμφισημίες του «αντιφασισμού» ήταν ήδη φανερές.
Υπάρχουν τόσα πολλά αντιτιθέμενα συμφέροντα. Η μεσαία τάξη κοιτά προς την Ευρώπη και την ΕΟΚ, σαν τη μοναδική προοπτική για το μέλλον της Πορτογαλίας, ενώ η «μπουρζουαζία» των «εκατό οικογενειών» διαθέτει ακόμα μεγάλες ιδιοκτησίες στην Αφρική, ειδικά δε στην Ανγκόλα.

Κάποια τμήματα της μεσαίας τάξης ευελπιστούν στην οικονομική ανάπτυξη, άλλα υποστηρίζουν μια ξοφλημένη Σαλαζαρική ιδεολογία που αποτελεί εμπόδιο στην ανάπτυξη. Στην Αφρική, λευκοί «άποικοι» αντιμετωπίζουν μαύρους Αφρικανούς. Ομως η μεγαλύτερη αντίθεση απ” όλες, είναι σίγουρα αυτή μεταξύ όλων αυτών των στοιχείων και της εργατικής τάξης.

Ηταν υπέροχο: φυσική αμφεταμίνη. Ο Μ. κι εγώ φύγαμε παρέα, θέλουμε να βγούμε έξω παρά την απαγόρευση κυκλοφορίας. Πήγαμε σ” ένα φίλο που μένει κοντά στο ραδιοφωνικό σταθμό. Οι δρόμοι ήταν μπλοκαρισμένοι. Μιλήσαμε Αγγλικά. Ενας χαμογελαστός 19χρονος φαντάρος φώναξε τον αξιωματικό του κι εξηγήσαμε ότι θέλαμε να κοιμηθούμε σ” ένα γειτονικό κοντινό σπίτι. Ο νεαρός στρατιώτης, μ” ένα ύφασμα στους ώμους και οπλοπολυβόλο που μπροστά του έμοιαζε τεράστιο, μας συνόδεψε μέχρι το σπίτι. Σ” όλη τη διαδρομή χαμογελούσε ευχάριστα. Ενοιωθε κι αυτός υπέροχα.

Ολοι είχαν πέσει για ύπνο, ψόφιοι από μια ολόκληρη μέρα κίνησης και συζητήσεων αλλά καταφέραμε να βρούμε μερικές κουβέρτες. Κατάκοποι καθώς ήμασταν, μας πήρε κι εμάς ο ύπνος σχεδόν αμέσως.

πηγή: