Μήπως ήρθε τώρα ο καιρός ο κατάλληλος και τ΄άστρα συμφωνούν για να βγάλουμε το τσιρότο από το στόμα;
Μήπως " ήγγικεν η ώρα; " για να λυθεί η σιωπή των αμνών και ν' άκούσουμε επιτέλους τη φωνή τους; για τη φωνή των αμνών μιλάω κι όχι για τα γνωστά και συνήθη βελάσματα ε!
Αυτός είναι ο σκοπός και ο στόχος αυτού του blog.
'Ολοι εμείς τα πρόβατα να αποκτήσουμε φωνή!
Η Συνταγματική Μοναρχία είναι ένα παρόμοιο πολίτευμα με την Βασιλευόμενη Δημοκρατία με την διαφορά ότι ο ρόλος του μονάρχη δεν είναι καθόλου συμβολικός καθώς διαθέτει αρκετές πολιτικές αρμοδιότητες μονολότι περιορίζονται οι εξουσίες του . Η Ελλάδα είχε συνταγματική μοναρχία την περίοδο 1844 εώς το 1862 όπου αντικαταστάθηκε από το πολίτευμα της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας . Στις μέρες μας υπάρχουν λίγες συνταγματικές μοναρχίες(π.χ Ιορδανία, Μπαχρέιν, Μαλαισία) στις οποίες υπάρχει πρωθυπουργός μα και ο βασιλιάς έχει ενεργό ρόλο σην πολιτική ζωή .ΠΗΓΉ:
Πώς ξεκίνησε ιστορικά το
Πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδος;
Πώς ξεκίνησε ιστορικά το Πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδος;
Επειδή πολλά ακούγονται για την Αναθεώρηση του Συντάγματος κι επειδή σαν σήμερα, στις 19 Φεβρουαρίου του 1844, σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο, ψηφίζεται το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, με το οποίο καθιερώνεται η συνταγματική μοναρχία, ας κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή να δούμε πώς φτάσαμε από τότε στην Δεύτερη Ελληνική Δημοκρατία και την 21η Απριλίου 1967 ή το σήμερα!...
ΕΙΝΑΙ αλήθεια πως αν ρίξουμε μια πολύ-πολύ σύντομη ματιά στην ελληνική συνταγματική ιστορία, βλέπουμε ότι αρχίζει έναν περίπου χρόνο μετά την επανάσταση του 1821:
►1.1.1822: Η Α' Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου ψηφίζει το πρώτο Σύνταγμα: «Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος». ► 13.4.23: Στο Άστρος Κυνουρίας, η Β' Εθνική Συνέλευση ψηφίζει το αναθεωρημένο Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος. («Νόμος της Επιδαύρου»). ►1.5.27: ΗΓ' Εθνική Συνέλευση ψηφίζει το «Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος» στην Τροιζήνα, την ισχύ του οποίου θα αναστείλει στις 18.1.28 ο Καποδίστριας, καταλύοντας την πρώτη Ελληνική Δημοκρατία. Πριν από τη δολοφονία του Καποδίστρια (27.9.31) οι τρεις μεγάλες δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία), αναγνωρίζουν —με το «Πρωτόκολλο του Λονδίνου»—την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους και λίγο μετά απ' αυτό αποφασίζουν να μας στείλουν τον βαυαρό πρίγκιπα Όθωνα ως πρώτο βασιλιά (Φεβρουάριος '32), ενώ η Ε' Εθνική Συνέλευση (Ναύπλιο), με το Σύνταγμά της (που δεν εφαρμόστηκε ποτέ) καθιερώνει το «μοναρχικό θεσμό».
Ο Όθωνας έρχεται στο Ναύπλιο (25.1.33) και για δέκα χρόνια, γίνεται ο «ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος». (Τα δυο πρώτα χρόνια υπήρχε τριμελής αντιβασιλεία). Πριν εκθρονισθεί (10.10.62), θα υποχρεωθεί από λαό και στρατό (3 Σεπτεμβρίου 1843) να αποδεχθεί τη θέσπιση Συντάγματος, που η Α' Εθνική Συνέλευση ψηφίζει το 1844 καθιερώνοντας το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας. ► Η Β' Εθνική Συνέλευση θα αναγορεύσει τον Δανό πρίγκιπα Γεώργιο «συνταγματικόν Βασιλέα των Ελλήνων» (18.3.63) και θα καθιερώσει το Σύνταγμα του 1864, με το οποίο έχουμε πια «βασιλευομένη δημοκρατία» και τη δυναστεία των Γλύξμπουργκ. ► Στις 2.6.11, η Β' Αναθεωρητική Βουλή θέτει σε ισχύ το Σύνταγμα του 1911. ► Στις 25.3.24, η δυναστεία των Γλύξμπουργκ κηρύσσεται έκπτωτη και στις 3.6.27, τίθεται σε ισχύ το οριστικό Σύνταγμα της Δεύτερης Ελληνικής Δημοκρατίας.
Χάριν της ιστορίας, να αναφέρουμε και ορισμένα ... παρασκηνιακά στοιχεία δεδομένου ότι το Σύνταγμα αυτό, οχτώ χρόνια μετά, θα καταλυθεί μαζί με το δημοκρατικό πολίτευμα, με το πραξικόπημα του '35 (10.10.35). Τυπικά επαναφέρεται το Σύνταγμα του 1864/1911.
Ένα μήνα μετά, έρχεται ο βασιλιάς Γεώργιος. Αρχίζει μια ανώμαλη περίοδος (δικτατορία, πόλεμος, εμφύλιος πόλεμος), η οποία τελειώνει μόλις το... 1951!
Μετά τις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου (Ελληνικός Συναγερμός 36,53% και 114 έδρες, ΕΠΕΚ 23,49% και 74 έδρες, Φιλελεύθεροι 19,04% και 57 έδρες, ΕΔΑ 10,57% και 10 έδρες, Λαϊκό Κόμμα 6,66% και 2 έδρες και Συναγερμός των Αγροτών 1,23% και μια έδρα), σχηματίζεται κυβέρνηση ΕΠΕΚ - Φιλελευθέρων, με τον Νικόλαο Πλαστήρα πρωθυπουργό, τον Σοφοκλή Βενιζέλο αντιπρόεδρο και υπουργό Εξωτερικών και τον Δημήτριο Παπασπύρου Δικαιοσύνης.Η ψήφιση νέου Συντάγματος είναι από τα πρώτα μελήματα της!.. ► Στις 7 Νοεμβρίου κατατίθεται το κυβερνητικό σχέδιο. ► Στις 21 Δεκεμβρίου γίνεται η ψηφοφορία. Παρά τις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, η κυβέρνηση δεν έπεισε τη Δεξιά: οι βουλευτές του Ελληνικού Συναγερμού αποχωρούν, ο Παπάγος δηλώνει ότι θεωρεί τη Βουλή «στερούμενη αναθεωρητικών αρμοδιοτήτων». Το Σύνταγμα τελικά ψηφίζεται από 132 βουλευτές: όλους τους παρόντες του Κέντρου, τους δύο του Λαϊκού Κόμματος, τον αγροτικό και τον Λ. Καραμαούνα που ανεξαρτητοποιήθηκε από την ΕΔΑ, η οποία (8 βουλευτές) το καταψηφίζει. (Ο δεύτερος από τους βουλευτές της ΕΔΑ που ανεξαρτητοποιήθηκε, ο Μ. Κύρκος, πατέρας του Λεωνίδα, δηλώνει «παρών»: ούτε ψηφίζει, ούτε καταψηφίζει...). ►Την 1.1.52 το νέο Σύνταγμα (στην ουσία: αναθεώρηση του Συντάγματος του 1911) δημοσιεύεται στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως»!
'Οπως όλοι γνωρίζουν, το Σύνταγμα αυτό, που προσπάθησε να αναθεωρήσει το 1963 ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής, χωρίς επιτυχία, είχε μια ιστορική περιπέτεια με το «συνταγματικό πραξικόπημα» της 15ης Ιουλίου 1965, όπου ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος ανέτρεψε τη νόμιμη κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, για να φτάσουμε από τα λεγόμενα «Ιουλιανά» στην κατάλυση της δημοκρατίας από τους στρατιωτικούς της 21ης Απριλίου 1967, με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα.
Σήμερα όλοι μιλούν για Αναθεώρηση του συντάγματος. Μακάρι να γίνει, αλλά προς το καλό και όχι προς το κακό ή προς μία κοινωνία που η πολιτεία θέλει τους πολίτες δούλους και όχι ελεύθερους ανθρώπους!.. Η ελευθερία όπως και να το κάνουμε, είναι το πιο πολύτιμο αγαθό του ανθρώπου και για το οποίο χύθηκαν πολλοί ποταμοί αίματος. Ας την διαφυλάξουμε, λοιπόν, ως κόρην οφθαλμού!.. Με σεβασμό και τιμή ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ Τετάρτη, 19 Φεβρουαρίου 2014 ΠΗΓΗ:
Τρίτη 17 Φεβρουαρίου 2015
Ο ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΠΕΡΝΣ «ΔΙΕΤΑΞΕ» ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΓΚΑΛΟΣ –ΣΗΜΙΤΗΣ ΠΑΡΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΟΤΣΑΛΑΝ
Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης
Πέρασαν δεκαέξι χρόνια από την μεγάλη κρίση της υπόθεσης Οτσαλάν που συντάραξε τότε το πανελλήνιο. Η υπόθεση αυτή που είχε σαν αποτέλεσμα τον διεθνή διασυρμό της χώρας μας, έδειξε για άλλη μια φορά το πώς οι ελληνικές κυβερνήσεις λειτουργούσαν σαν κατοχικές υπακούοντας σε έξωθεν εντολές, κάτι που τα τελευταία χρόνια το έχουμε δει με τον πιο τραγικό και μνημονιακό τρόπο.
Τρία χρόνια ακριβώς μετά την σύλληψη και απαγωγή του Αμπντουλάχ Οτσαλάν στην Τουρκία, σε μια μεγάλη έρευνα Κούρδων δημοσιογράφων υπό την καθοδήγηση του Κεμάλ Ουτσάρ αποκαλύπτεται πως ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Νίκολας Μπερνς, ήταν αυτός που είχε «διαμηνύσει» στον τότε υπουργό Εξωτερικών, κ Πάγκαλο να φύγει αμέσως ο Οτσαλάν από την Ελλάδα και είχε ζητήσει να τον πάνε στην Κένυα, προφανώς για να γίνει πιο εύκολο το έργο της απαγωγής του από Αμερικανούς πράκτορες και της παράδοσης του στους Τούρκους. Τα στοιχεία από την έρευνα αυτή, στην οποία μιλάνε πολλοί επώνυμοι Έλληνες και πρωταγωνιστές της υπόθεσης Οτσαλάν, προβάλλονται σε μια μεγάλη βιντεοταινία που αναφέρετε στην διαμονή του πρώην Κούρδου ηγέτη στην Ελλάδα και στα όσα διαδραματίστηκαν τότε. Σύμφωνα με τον Aziz Cevo, μέλος του εξόριστου Κουρδικού Κοινοβουλίου και συνοδό του Οτσαλάν, οι Ρώσοι είχαν κρύψει τον Κούρδο ηγέτη επί εφτά μέρες στο Τατζικιστάν πριν τον πάνε στο Μινσκ για να τον παραλάβει ο κ Ναξάκης και να τον φέρει στην Ελλάδα. Ο Aziz Cevo αναφέρει ότι στις 1 Φεβρουαρίου 1999 το αεροπλάνο με τον ΑΠΟ απογειώθηκε από το Μινσκ και επιστρέφοντας για την Αθήνα προσγειώθηκε στη Κέρκυρα.
Στην Αθήνα τότε έγινε έκτακτη σύσκεψη και ο κ Σημίτης έδωσε την εντολή να φύγει ο Οτσαλάν από την Ελλάδα. Η επιστροφή του στο Κουρδιστάν απορρίφθηκε. Τότε ο Πάγκαλος, όπως ισχυρίζεται Κεμάλ Ουτσάρ, πήρε τηλέφωνο τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Ν. Μπερνς και του έκανε γνωστό πως Οτσαλάν είναι στην Ελλάδα. Ο Μπερνς απάντησε πως «okey», σα να ήξερε τα πάντα και ζήτησε να τον διώξουν αμέσως και να τον πάνε στην Κένυα. Το στοιχείο αυτό επιβεβαιώνεται και από την δήλωση που είχε κάνει το ίδιο βράδυ ο εκπρόσωπος του Σταίηντηπάρτμεν, Τζαίημς Ρούμπιν. Ο Ρούμπιν είπε πως «ο Οτσαλάν μπορεί να πέρασε από την Ελλάδα αλλά τώρα δεν βρίσκεται εκεί. Η ελληνική κυβέρνηση δεν του έδωσε άδεια παραμονής». Ο Ρούμπιν φυσικά ήξερε που πήγαινε ο Οτσαλάν. Μετά από λίγη ώρα ο Καλεντερίδης πήγε στον Οτσαλάν και αφού του είπε ότι επικοινώνησε με τον Πάγκαλο, του ανακοίνωσε ευχαριστημένος ότι βρέθηκε λύση. Το σχέδιο ήταν σε πρώτη φάση να πάνε σε μια χώρα της κεντρικής Αφρικής και μετά να προωθηθούνε στην Νότιο Αφρική.
Την ίδια μέρα στην Άγκυρα ο Ετσεβίτ συναντιόνταν με τον αρχηγό των «Ειδικών Επιχειρήσεων» του Γενικού Επιτελείου, στρατηγό Γιασάρ Μπουγιούκανίτ. Στη συνάντηση αυτή εξετάστηκαν οι εξελίξεις στο θέμα του Οτσαλάν και η οργάνωση της επιχείρησης απαγωγής του. Η μεγάλη όμως «αποκάλυψη», που δημιουργεί και πολλά ερωτηματικά, έγινε στις 2 Φεβρουαρίου από την Άγκυρα. Ο γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος και σύμβουλος της ΜΙΤ, Εμίν Τσιολασάν, σε τηλεοπτική εκπομπή του στο κανάλι NTV με τους δημοσιογράφους Γιαβούζ Ντονάτ και Σεντάτ Εργκίν, αποκάλυψε πως σε γεύμα που είχε με τον Σενκάλ Ατασαγκιούν, τότε αρχηγό της ΜΙΤ, ο Ατασαγκιούν του είπε ότι οι Έλληνες και οι μυστικές τους υπηρεσίες συνεργάζονται μαζί τους. Συγκεκριμένα ο Τσιολασάν είχε πει τα εξής :«Η Ελλάδα ενεργεί εναντίον του ΑΠΟ. Η κυβέρνηση Σημίτη και η ελληνική μυστική υπηρεσία είναι μαζί μας. Δεν θέλουν να βάλλουν μπελά στο κεφάλι τους. Για μας αυτό είναι σημαντικό να συνεργαστούμε μαζί τους και αυτό κάνουμε. Η Ελλάδα ότι και να γίνει κρατάει την σωστή στάση».
Στις 10 Φεβρουαρίου και αφού είχαν κανονιστεί όλες οι λεπτομέρειες το τουρκικό αεροπλάνο που θα μετέφερε τον Οτσαλάν στην Τουρκία πέταξε από την Άγκυρα προς την Ουγκάντα. Εκεί αφού έμεινε πέντε ολόκληρες μέρες στο αεροδρόμιο του Εντέμπε, στις 15 Φεβρουαρίου πέταξε για το Ναϊρόμπι. Το αεροπλάνο επρόκειτο να φύγει στις 14 αλλά επειδή δεν είχε πάρει άδεια από το Ναϊρόμπι τελικά έφυγε στις 15. Στην ομάδα των Ειδικών Επιχειρήσεων των Τούρκων που απήγαγαν τον Κούρδο ηγέτη μετείχαν ένας ταξίαρχος, ένας συνταγματάρχης και ένας στρατιωτικός γιατρός. Τα ονόματα των εφτά ατόμων που για πρώτη φορά όπως αποκαλύφτηκαν από τους Κούρδους είναι τα εξής : Τζελάλ Ραχίμ Ρεχά, Νακί Κοτ, Χακάν Γιγίτ, Μουράτ Γκιουρλάϊ, Ονούρ Ατές, Αλί Σεβγκινλί και Μπαρίς Ταϊφούν. Τα ονόματα έγινα γνωστά από το δελτίο της οικονομικής εφημερίδας του Εντέμπε, New Vision, που ανέφερε τους Τούρκους επιβάτες.
Την επομένη, στις 16 Φεβρουαρίου, ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβίτ ανήγγειλε με πανηγυρικό τρόπο ότι ο ΑΠΟ είναι στην Τουρκία εξασφαλίζοντας έτσι και την πανηγυρική του νίκη στις εκλογές, δυο μήνες αργότερα. Την ίδια ώρα η Ελλάδα προσπαθούσε να κλείσει τις «πληγές» της από αυτή την υπόθεση, ενώ οι «κύριοι» Σημίτης και Πάγκαλος παρέμειναν στην εξουσία για να αποτελειώσουν σε λίγα χρόνια το εξοντωτικό για την χώρα έργο τους.
Οι συγκρούσεις του Δεκεμβρίου του 1944 στην Αθήνα ήταν μια μάχη εξουσίας μεταξύ της πρώτης μετα κατοχικής Κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου και των Άγγλων από τη μία πλευρά και του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ από την άλλη. Η Κυβέρνηση, ανίσχυρη και χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση, είχε ανάγκη την αγγλική βοήθεια. Το ΕΑΜ με μπροστάρη το ΚΚΕ ήταν πανίσχυρο, λόγω του πρωταγωνιστικού του ρόλου στην Αντίσταση. Τα «Δεκεμβριανά» άφησαν πίσω τους περίπου 7.000 μαχητές νεκρούς (230 Άγγλους, 3.500 Κυβερνητικούς, 3.000 ΕΑ-Μικούς ) και απροσδιόριστο αριθμό αμάχων. Στις 11 Ιανουαρίου 1945 υπογράφηκε ανακωχή ανάμεσα στους Άγγλους και τον ΕΛΑΣ, με την οποία οι δυνάμεις του υποχρεώθηκαν να εκκενώσουν την Αττική και τη Θεσσαλονίκη. Αν υπάρχει ένα ιστορικό γεγονός που, εδώ και 70 χρόνια, για την Αριστερά και το ΚΚΕ για κάθε αριστερό και κομμουνιστή θεωρείται το αποκορύφωμα του απαράδεκτου και επαίσχυντου συμβιβασμού, της άνευ όρων παράδοσης στον αντίπαλο, ενίοτε και της προδοσίας, αυτό το γεγονός είναι η Συμφωνία της Βάρκιζας, βάσει της οποίας τερματίστηκε και τυπικά η ένοπλη σύγκρουση του Δεκέμβρη του ‘44 ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τα βρετανικά στρατεύματα. Το Καραβάνι στην προσπάθεια του να θυμηθεί και να θυμίσει την ιστορία εκείνης της ημέρας, συγκεντρώνει, κείμενα, τραγούδια και ντοκυμαντέρ…
12 Φεβρουαρίου 1945. Αποφράδα μέρα για το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και γενικά την αριστερά. Είναι η μέρα υπογραφής της Συμφωνίας της Βάρκιζας.
Ας δώσουμε μερικά στοιχεία της για τους νεότερους.
Υπεγράφη στη βίλα Κανελλόπουλου στη Βάρκιζα Αττικής για τον τερματισμό της δεκεμβριανής αιματοχυσίας και τη συμφιλίωση του ελληνικού λαού -όπως λεει στο προοίμιό της- μεταξύ των εκπροσώπων του ΚΚΕ (Γ. Σιάντου), του ΕΑΜ (Μ. Παρτσαλίδη), της ΕΛΔ (Η. Τσιριμώκου) και των εκπροσώπων της δοτής από τους Άγγλους και τον αντιβασιλέα αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό κυβέρνησης του Νικ. Πλαστήρα (Ι. Στεφανόπουλου, Π. Ράλλη και Ι. Μακρόπουλου), με την ενεργό συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις και των Άγγλων Μακ Μίλαν (υπουργού Μεσογείου) και Ρ. Λήπερ (πρεσβευτή στην Αθήνα).
Με τη Συμφωνία η κυβέρνηση εξέφρασε τη σταθερή θέλησή της για την αποκατάσταση της ενότητας του κράτους και την επαναφορά της εσωτερικής ειρήνης και πολιτικής ομαλότητας με την ανάπτυξη «ελεύθερου και ομαλού πολιτικού βίου, του οποίου κύριον χαρακτηριστικόν θα είναι ο σεβασμός της πολιτικής συνειδήσεως των πολιτών, η ειρηνική διαφώτισις και διάδοσις πολιτικών ιδεών και ο σεβασμός προς τας ελευθερίας τας οποίας ο καταστατικός χάρτης του Ατλαντικού και αι αποφάσεις της Τεχεράνης διεκήρυξαν και η συνείδησις των δι' αυτάς αγωνιζομένων λαών απεδέχθη».
Για τους παραπάνω σκοπούς η κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση να εξασφαλίσει την ελεύθερη εκδήλωση των πολιτικών και κομματικών φρονημάτων, την απρόσκοπτη λειτουργία των ατομικών ελευθεριών, όπως του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι, την ελευθερία του Τύπου και την κατάργηση κάθε προηγούμενου ανελεύθερου νόμου, την αποκατάσταση των συνδικαλιστικών ελευθεριών και την άρση του Στρατιωτικού Νόμου.
Προέβλεπε επίσης τη συγκρότηση Εθνικού Στρατού με τακτική στρατολογία (στρατολογικές κλάσεις) με σεβασμό στα πολιτικά και κοινωνικά φρονήματα των στρατευομένων, την αποστράτευση του ΕΛΑΣ και της Εθν. Πολιτοφυλακής και την παράδοση των όπλων τους, την απόλυση των ομήρων του ΕΛΑΣ (ήδη είχαν απολυθεί), την εκκαθάριση των δημοσίων υπαλλήλων, του στρατιωτικού προσωπικού και των Σωμάτων Ασφαλείας από τους δωσιλόγους και την επαναφορά εκείνων που είχαν απομακρυνθεί λόγω της αντιστασιακής δράσης τους, καθώς επίσης και τη διενέργεια δημοψηφίσματος (βασιλεία ή δημοκρατία) εντός του έτους και τάχιστα -μετά από αυτό- εκλογές για Συντακτική Συνέλευση. Η Συμφωνία κυρώθηκε με συνταγματική πράξη που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (φύλλο 68/1965 τεύχος Α') και απέκτησε όχι απλά ισχύ νόμου, αλλά επαυξημένη συντακτική δύναμη.
Είχε προηγηθεί στις 11 Ιανουαρίου η υπογραφή της ανακωχής των δεκεμβριανών συγκρούσεων μεταξύ του «αρχιστρατήγου των στρατιωτικών δυνάμεων εν Ελλάδι» Ρ. Σκόμπυ και των αντιπροσώπων της Κ.Ε. του ΕΛΑΣ.
Μέχρις εδώ, όλα καλά. Και φαίνεται ότι επιτυγχανόταν ο στόχος του πίσω μέρους του μυαλού της ηγεσίας μας, που με τις ντουφεκιές του Δεκέμβρη ήλπιζε ότι ίσως θα τα καταφέρναμε μόνοι μας να εξασφαλίσουμε καλύτερους όρους ύπαρξης της αριστεράς στη μεταπελευθερωτική Ελλάδα με τη δυναμική που είχε το ΕΑΜικό κίνημα, παρά τις συμφωνίες των Στάλιν – Τσώρτσιλ στη Μόσχα για τα ποσοστά επηρροής τους στην Ελλάδα (10% και 90% αντίστοιχα -βλέπε "Αυγή" 6-7.12.2011 Γιατί έγινε ο Δεκέμβρης του 1944) αφού όλα σχεδόν τα παραπάνω ήταν μέσα στο πρόγραμμα του ΕΑΜ.
Αποτέλεσαν όμως και τη μία βάση της διπρόσωπης πολιτικής και στρατηγικής του Ν. Ζαχαριάδη από τη μέρα της απελευθέρωσής του από το γερμανικό στρατόπεδο του Νταχάου και της άφιξής του στην Ελλάδα (29.5.45) μέχρι την ολοκλήρωσή της με το «πάλι στ’ άρματα». Η οποία βάση έκρυβε από τη μια τη δικαίωση των πεπραγμένων τής μέχρι τότε ηγεσίας του ΚΚΕ, αλλά από την άλλη την εξουδετέρωση του Άρη Βελουχιώτη (με το πέρασμά του στις ανατολικές χώρες) ή ακόμη και την εξόντωσή του, τον οποίο με κανένα τρόπο δεν ήθελε στην κεφαλή του νέου αντάρτικου που σχεδίαζε. Πράγματα όμως που δεν είναι του παρόντος.
Η Συμφωνία όμως περιείχε και την προδοσία του ΕΑΜικού κινήματος, όπως ειπώθηκε από τους πολλούς, ή το μεγάλο λάθος, όπως παραδέχθηκαν -κατόπιν εορτής όμως- κορυφαία στελέχη του ΚΚΕ, όπως ο Μ. Παρτσαλίδης και ο Γ. Ιωαννίδης, οι οποίοι όμως το απέδωσαν σε συμβουλές του Δημητρώφ (τέως γραμματέα της Γ' Κομουνιστικής Διεθνούς και τότε επικεφαλής του τμήματος Διεθνών Σχέσεων της Κ.Ε. του ΚΚΣΕ), ο Ν. Ζαχαριάδης, που τη χαρακτήρισε όμως όχι συνθηκολόγηση και υποχώρηση, αλλά αναγκαίο ελιγμό μπροστά στον Στάλιν, αλλά και ο ίδιος ο Στάλιν όταν τον Γενάρη του 1950 συναντήθηκε με τους Παρτσαλίδη και Ζαχαριάδη. Τέλος και το ίδιο το ΚΚΕ με αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων του. Έγκαιρα δε και έμπρακτα ο Άρης Βελουχιώτης, ο οποίος ούτε αποστρατεύτηκε ούτε παρέδωσε τα όπλα του.
Η προδοσία, το λάθος ή ο «ελιγμός» βρισκόταν στους όρους της Συμφωνίας για τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, στην αοριστία για το ποιοι θα συγκροτούσαν τις επιτροπές που θα έκριναν τα στελέχη του στρατού, των Σωμάτων Ασφαλείας και των δημοσίων υπηρεσιών, στη διατήρηση της αναστολής των άρθρων 5, 10 και 12 των Συντάγματος που αφορούσαν τα των φυλακίσεων, συλλήψεων, δημοσίων συγκεντρώσεων, το απαραβίαστο κατοικίας και αλληλογραφίας και κυρίως στο άρθρο 3 της Συμφωνίας που αφορούσε την αμνηστία.
Με το άρθρο αυτό δεν συμφωνήθηκε γενική αμνηστία που επεδίωκε η αντιπροσωπεία μας. Ενέδωσε τελικά να χορηγηθεί η αμνηστία μόνο για τα «πολιτικά» αδικήματα που τελέστηκαν από της 3ης Δεκεμβρίου 1944 και μετά. Αλλά και από αυτή την αμνηστία εξαιρέθηκαν «τα συναφή αδικήματα κατά της ζωής και της περιουσίας, τα οποία δεν ήσαν απαραιτήτως αναγκαία διά την επιτυχίαν του πολιτικού αδικήματος». Μάλιστα, επειδή από την ασαφή αυτή διατύπωση (ποια ήταν τα πολιτικά αδικήματα) κινδύνευε να διωχθεί και η ΕΑΜική ηγεσία, η αντιπροσωπεία μας φρόντισε με ιδιαίτερο παράρτημα της Συμφωνίας να εξαιρεθούν, δηλαδή να αμνηστευθούν γενικά πενήντα ηγετικές προσωπικότητες που αυτή θα όριζε!
Έτσι, από αυτά τα κενά και τις ασάφειες ξεκίνησε η νόμιμη αντιΕΑΜμική θύελλα που σάρωσε απ' άκρη σ' άκρη όλη τη χώρα, με την αιματηρή βοήθεια του παρακρατικού μηχανισμού και των εθνικιστικών ληστοσυμμοριών. Σε σημείο που ο Ι. Σοφιανόπουλος σε μια προεκλογική του συγκέντωση (εκλογές 5.3.1950) να εξομολογηθεί δημόσια ότι, αν και οι άλλοι δύο κυβερνητικοί αντιπρόσωποι στη Βάρκιζα (Π. Ράλλης και Ι. Μακρόπουλος) είχαν δεχτεί τη χορήγηση της γενικής αμνηστίας, καθώς επίσης και ο αντιβασιλέας και ο πρωθυπουργός με όλα τα μέλη της κυβέρνησης, είχαν δε καμφθεί και οι Άγγλοι, εκείνος παρέμεινε ανένδοτος μέχρι τέλους, με τη βεβαιότητα ότι θα υποχωρήσει η ΕΑΜική αντιπροσωπεία. Και πρόσθεσε: «Αν εγνώριζα όμως ότι η δεξιά θα παρασπονδήση κατά τοιούτον αναίσχυντον τρόπον παραβιάζουσα την Συμφωνίαν, θα προτιμούσα να μου κοπή το χέρι, παρά να υπογράψω την Συμφωνίαν εκείνην».
Ειπώθηκε αργότερα ότι αυτός ο αριστερίζων πολιτικός (είχε εξορισθεί και επί Ι. Μεταξά) με την επιμονή του αυτή επιδίωκε να αποκομίσει πολιτικά οφέλη από τις διώξεις των ΕΑΜικών αγωνιστών και συγκεκριμένα ότι οι διώξεις θα απομάκρυναν από το ΚΚΕ και το ΕΑΜ μεγάλες μάζες οπαδών τους που θα τους υποδέχονταν ο νέος πολιτικός οργανισμός που σκόπευε να δημουργήσει (Σ. Πατατζής στο βιβλίο του Ιωάννης Σοφιανόπουλος).
Η Συμφωνία της Βάρκιζας ξεκίνησε με αίτημα της ηγεσίας του ΚΚΕ και του ΕΑΜ από τα Τρίκαλα, όπου μετά την ήττα του Δεκέμβρη είχαν την έδρα τους και υπήρξε σφοδρό παρασκήνιο για τα πρόσωπα που θα συμμετείχαν στις συζητήσεις, γιατί οι Άγγλοι και ολόκληρος ο αντίπαλος πολιτικός κόσμος, ήθελαν να διαπραγματευτούν μόνο με το ΚΚΕ. Ο Α. Σβώλος (πρόεδρος της ΕΛΔ) ωστόσο αρνήθηκε να συμμετάσχει προσωπικά και τελικά κάμφθηκε και έστειλε τον γραμματέα της ΕΛΔ, Η. Τσιριμώκο. Δεν ήθελε φαίνεται να του επιρρίψουν και άλλες ευθύνες πέραν εκείνων που του καταλόγισε το ΚΚΕ για την ενδοτική του στάση στον Λίβανο, ως αρχηγού τότε της αντιπροσωπείας μας.
Γνώριζε το ΚΚΕ τι θα πήγαινε να κάνει στη Βάρκιζα;
Το γεγονός ότι εκείνο είχε ζητήσει τις συζητήσεις μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι γνώριζε και ότι πρέπει να είχε καθορίσει κόκκινες γραμμές, όπως θα λέγαμε σήμερα. Πού όμως ήταν αυτές οι κόκκινες γραμμές, αφού ο ΕΛΑΣ, παρά την ήττα της εφεδρικής του δύναμης της Αθήνας με τα λιανοντούφεκά της και ελάχιστων ανταρτικών του τμημάτων, ήταν ανέπαφος, παντοδύναμος και πάνοπλος σε όλη την Ελλάδα. Όταν η ΕΑΜική εξουσία και διοίκηση απλωνόταν σε όλη τη χώρα; Όταν το μέγα μέρος του λαού ήταν ακόμη με το μέρος του, όπως έδειξαν οι αμέσως μετά παλλαϊκές συγκεντρώσεις;
Εδώ δεν μπορώ να μην παρεμβάλλω και την αποκάλυψη του ταγματάρχη Θ. Μακρίδη (εφημ. "Ελευθεροτυπία" 22.5.1977), αυτού του αναγνωρισμένης αξίας επιτελικού αξ/κού του Γ.Σ. του ΕΛΑΣ και στρατιωτικού συμβούλου του ΚΚΕ, όταν ρωτήθηκε από την ηγεσία μας για τη συνέχιση του ένοπλου αγώνα, που έδωσε στις 15.1.45 (τέσσερις μέρες δηλαδή μετά την Ανακωχή) και γνωμάτευσε ότι ο ΕΛΑΣ θα είναι πανέτοιμος να αντιμετωπίσει τους Άγγλους έξω από την Αθήνα το πολύ σε ένα μήνα. Και για τη συμβουλή του στον Μ. Παρτσαλίδη στις 2.2.45 στα Τρίκαλα, όταν η αντιπροσωπεία μας ξεκινούσε για την Αθήνα, ότι «σε 8-10 μέρες είμαστε έτοιμοι, παρατείνετε τις διαπραγματεύσεις και τότε τα λέμε». Μέρες που συνέπιπταν με τις συνομιλίες στη Βάρκιζα. Ο Μ. Παρτσαλίδης, που ζούσε τότε (22.5.77), δεν τον διέψευσε!
Οι παραχωρήσεις της ηγεσίας του ΚΚΕ κατά το προηγούμενο έτος στον Λίβανο και στην Καζέρτα, οι παλινωδίες της στις παραμονές του Δεκέμβρη, ο χαλαρός τρόπος διεξαγωγής της μάχης του Δεκέμβρη, η αδιαλλαξία της στη σύσκεψη με τον Τσώρτσιλ τις παραμονές των Χριστουγέννων, δείχνουν ότι, αν υπήρχε κάποια κόκκινη γραμμή, αυτή έφτανε μέχρι του σημείου να μην παραβιάσουν τη Συμφωνία της Μόσχας και το διεθνιστικό τους καθήκον απέναντι στη «Μητέρα Πατρίδα» χωρίς να εξασφαλίσουν τους ελάχιστους όρους ύπαρξης και δράσης της αριστεράς στα χρόνια που έρχονταν (βλ. "Αυγή" ό.π.). Άλλωστε ότι το καθήκον τους αυτό το έβαζαν πάντοτε πάνω απ' όλα το ομολόγησαν αργότερα σε επιστολή της Κ.Ε. του ΚΚΕ από 22.8.1949 προς το Κ.Κ. Αλβανίας (σχετική με τις επιχειρήσεις του ΔΣΕ σε Γράμμο – Βίτσι) που την υπογράφουν οι Ν. Ζαχαριάδης, Β. Μπαρτζιώτας, Δ. Βλαντάς, Γ. Βοντίσιος με την υποσημείωση ότι είναι σύμφωνοι και οι σ. Παρτσαλίδης και Ιωαννίδης) και όπου γράφουν ότι «Εμείς πάντα υποτάσσαμε και υποτάσσουμε τα συμφέροντα του κινήματός μας στα γενικότερα συμφέροντα του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινηματος» (ΑΣΚΙ, Αρχείο ΚΚΕ κ.353 – βλ. και Ν. Κέδρος Ο Εμφύλιος στη Φλώρινα, έκδ. Βιβλιόραμα 2011).
Υπογράφοντας λοιπόν πέτυχαν το πρώτο, αλλά αρκέστηκαν σε αόριστες υποσχέσεις για το δεύτερο και στην… εγγύηση των Άγγλων, οι οποίοι όμως δεν υπέγραψαν τη Συμφωνία.
Αποστράτευσαν και αφόπλισαν τον έτοιμο να συνεχίσει τον ένοπλο αγώνα ΕΛΑΣ, τον μόνο εγγυητή που θα μπορούσαν να έχουν, με αόριστες υποσχέσεις αφερέγγυων πολιτικάντηδων που ξεπετάχτηκαν από το πουθενά, επωφελούμενοι της πολιτικής δίνης και κρίσης στις οποίες είχε περιπέσει η χώρα μας από το μοίρασμα της Ευρώπης μεταξύ των μεγάλων και των αγγλικών όπλων. Εδώ, αν δεχθούμε ότι ήταν άπειροι στα πολιτικά παιγνίδια και τις ίντριγκες, δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι το ίδιο συνέβαινε και με το θέμα της αμνηστίας όταν φρόντιζαν να συμπεριλάβουν σ’αυτήν μόνο τον εαυτό τους και μερικές ακόμη ηγετικές προσωπικότητες. Πράγμα που δείχνει ότι από τους μισερούς και συκοφαντικούς λίβελους που δέχτηκαν στον Λίβανο και στη σύσκεψη των παραμονών των Χριστουγέννων από τους άκαπνους, άπραγους και φανατικά αντιΕΑΜΙκούς πολιτικούς αντιπάλους μας και από αυτά που ειπώθηκαν μέσα στη σύσκεψη (έχουν δημοσιευθεί τα πρακτικά της) θεωρούσαν ενδεχόμενο να ακολουθήσει ό,τι ακολούθησε.
Πράγματι, μόνο από την υπογραφή της Συμφωνίας μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου 1945, μέσα σε 10 μήνες δηλαδή, όπως δήλωσε ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Ρέντης, οι ΕΑΜικοί αγωνιστές που είχαν διωχθεί για κατοχικά αδικήματα, ανέρχονταν περίπου σε 80.000, από τους οποίους οι μισοί σχεδόν βρίσκονταν ήδη στις φυλακές ως κατάδικοι ή υπόδικοι, ενώ περίμεναν εκκρεμείς 48.056 ακόμη δικογραφίες να πέσουν στα χέρια παθιασμένων δικαστών και εισαγγελέων!
Από τους αγωνιστές αυτούς ο Μ. Βασιλόπουλος είχε σπάσει το τότε ρεκόρ Γκίνες με καταδίκη από το Κακουργιοδικείο Κορίνθου 351 φορές σε θάνατο, ενώ τρεις άλλοι, ο Κ. Κιοπρές, ο Σωτ. Παπαδόπουλος και ο Γεωρ. Κολλημένος, είχαν εισπράξει από Β' Κακουργιοδικείο Αθηνών καταδίκες 127, 55 και 42 φορές σε θάνατο αντίστοιχα! Αργότερα εκτελέστηκαν.
Να λοιπόν γιατί η Συμφωνία της Βάρκιζας χαρακτηρίστηκε απ' όλους κατάπτυστη και εγγληματική και μόνο από τον Ν. Ζαχαριάδη και το ΚΚΕ ελιγμός και λάθος.
Και ποιες ήταν οι συνέπειες για τους πρωτεργάτες αυτής της Συμφωνίας; Φυσικά όχι οι διώξεις που υπέστησαν όλοι οι αγωνιστές, αφού φρόντισαν να συμπεριλάβουν εαυτούς στην αμνηστία, αλλά μόνο κομματικές. Ο μεν Γ. Σιάντος, που είχε πεθάνει το 1947, κατηγορήθηκε από τούς Ν. Ζαχαριάδη και Δ. Βλαντά το 1950 ως προβοκάτορας, χαφιές και ισόβιος πράκτορας των Άγγλων, για να αποκατασταθεί το 1958 μαζί με τον Ν. Πλουμπίδη και τον Κ. Καραγιώργη, ο δε Μ. Παρτσαλίδης να διαγραφεί αργότερα από το ΚΚΕ, για άλλους όμως λόγους.
Μέρος του κειμένου, ανήκει στον Μάνο Ιωαννίδη ο οποίος είναι συνταξιούχος δικηγόρος. Υπήρξε κατά την Κατοχή καπετάνιος του λόχου ΕΛΑΣ Βύρωνα Αθηνών, φοίτησε στη Σχολή Αξ/κών του Γ.Σ. ΕΛΑΣ στο Βουνό, ονομάστηκε Ανθυπολοχαγός και στη συνέχεια τοποθετήθηκε επιτελής του Προτύπου Τάγματος της Α' Ταξιαρχίας Αθηνών που έδρευε στην Καισαριανή. Eίναι συγγραφέας του βιβλίου «Φάκελος Νο 9745/Β – Στα χρόνια του Μεγάλου Αγώνα» (εκδ. Μέδουσα)
Στίχοι: Νίκος Καββαδίας - από τη συλλογή ,Τραβέρσο (1975)
Μουσική - ερμηνεία : Μαρίζα Κωχ
Θα μεταλάβω με νερό θαλασσινό στάλα τη στάλα συναγμένο απ’ το κορμί σου σε τάσι αρχαίο, μπακιρένιο αλγερινό, που κοινωνούσαν πειρατές πριν πολεμήσουν.
Πανί δερμάτινο, αλειμμένο με κερί, οσμή από κέδρο, από λιβάνι, από βερνίκι, όπως μυρίζει αμπάρι σε παλιό σκαρί χτισμένο τότε στον Ευφράτη στη Φοινίκη.
Σκουριά πυρόχρωμη στις μίνες του Σινά. Οι κάβες της Γερακινής και το Στρατόνι. Το επίχρισμα. Η άγια σκουριά που μας γεννά, Μας τρέφει, τρέφεται από μας, και μας σκοτώνει.
Πούθ’ έρχεσαι; Απ’ τη Βαβυλώνα. Πού πας; Στο μάτι του κυκλώνα. Ποιαν αγαπάς; Κάποια τσιγγάνα. Πώς τη λένε; Φάτα Μοργκάνα.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ
... των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων
100 (2010 ) χρόνια από τη γέννησή του
΄Ενας αιώνας (2010 )πέρασε από τη γέννηση και 40 χρόνια από τότε που ξεκίνησε το τρανό κι ατέλειωτο ταξίδι του ο «Μαραμπού», ο θαλασσοδαρμένος ποιητής Νίκος Καββαδίας.
Είχε γεννηθεί το 1910 στο Χαρμπίν, στη Μαντζουρία. Μεγάλωσε στον Πειραιά. Από το 1929 ταξίδευε ως ασυρματιστής στο Εμπορικό Ναυτικό. Πέθανε στις 10 του Φλεβάρη 1975, από εγκεφαλικό επεισόδιο, στην Αθήνα, δηλαδή στη στεριά κι όχι στη θάλασσα, όπως ήτανε η βαθιά του επιθυμία. Λίγες μέρες πριν το θάνατό του, κι αφού είχε ξεκουμπιστεί η χούντα, η συχωρεμένη Ανθούλα Γανιάρη, κόρη του καλλιτέχνη βιβλιοδέτη Χ. Γανιάρη, μας μάζεψε στο σπίτι της, κάτω από το Λυκαβηττό. Στ' αντάμωμα ήταν οι αξέχαστοι φίλοι, ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος, ο ζωγράφος Βάλιας Σεμερτζίδης, ο ποιητής Νίκος Καββαδίας και ο υπογράφων. Κρασί και πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα για τα χρόνια της δικτατορίας, ο καθένας με τα βιώματά του.
Ο «Μαραμπού», όπως τον ονόμασαν οι φίλοι του από την πρώτη ποιητική συλλογή του, ήταν αυτός που μολογούσε τα πάθη των ναυτικών, τους καημούς και τη σκληρή δουλειά τους για λίγα θαλασσοβρεγμένα χρήματα, γιατί η ζωή «είναι δυο σειρές δόντια δυνατά και το ψωμί στρογγυλό, που κυλάει ως τις άκρες του κόσμου». Αρτος, αλλά όχι για όλα τα στόματα...
Μέσα σ' αυτούς και ο Νίκος Καββαδίας, πρώτα ναύτης, κατόπιν «μαρκονιστής» - ασυρματιστής - μια ολάκερη ζωή. «Παγιδεύεται από τη θάλασσα, τις πολλές θάλασσες. Τη μία».
Σε καράβι, μπροστά στον ασύρματο
Τόποι μακρινοί και λιμάνια άγνωστα και γυναίκες τραγικές, ήταν οι αγάπες του ποιητή του «Μαραμπού». Και η ζωή στη στεριά, μικρό διάλειμμα ανάμεσα σε δυο ταξίδια. Ο Κόλιας Καββαδίας (χαϊδευτικό, αντί για Νίκος) φορούσε πάντα τη μαύρη ναυτική φανέλα του κι ένα σκούφο από αστρακάν, κι όταν μιλούσε άφηνε τη βραχνή φωνή του ν' αργοσέρνεται.
Πολλά χρόνια είχε να γράψει ποίηση και τον ρωτούσανε γιατί δε γράφει. Δεν το 'λεγε σε κανέναν. Αλλά κάποτε τ' ομολόγησε: «Το '57 η θάλασσα πήρε τον αδερφό μου. Δεν έγραψα ούτε στίχο. Ηταν ο πιο χαρούμενος, ο πιο καλωσυνάτος άνθρωπος στον κόσμο. Αφού δεν έγραψα γι' αυτή την αγάπη, γιατί να γράψω;».
Στίχοι: Νίκος Καββαδίας
Μουσική - ερμηνεία : Δημήτρης Ζερβουδάκης Ξέρω εγώ κάτι που μπορούσε Καίσαρ να σε σώσει Κάτι που πάντα βρίσκεται σε αιώνια εναλλαγή Κάτι που σκίζει τις θολές γραμμές των οριζόντων Και ταξιδεύει αδιάκοπα την ατελείωτη γη
Κάτι που θα `κανε γοργά να φύγει το κοράκι Που του γραφείου σου πάντοτε σκεπάζει τα χαρτιά Να φύγει κράζοντας βραχνά χτυπώντας τα φτερά του Προς κάποια ακατοίκητη κοιλάδα του νοτιά
Μακριά πολύ μακριά να ταξιδεύουμε κι ο ήλιος πάντα μόνους να μας βρίσκει Εσύ τσιγάρο CAMEL να καπνίζεις ναι κι εγώ σε μια γωνιά να πίνω Whiskey
Οι πολιτείες ξένες να μας δέχονταν οι πολιτείες οι πιο απομακρυσμένες Κι εγώ σ’ αυτές απλά να σε εσύσταινα σαν σε παλιές γλυκές μου αγαπημένες
Κάτι που θα `κανε τα υγρά παράδοξα σου μάτια Που αβρές μαθητριούλες τ `αγαπούν και σιωπηροί ποιητές Χαρούμενα και προσδοκία γεμάτα να γελάσουνε Με κάποιο τρόπο που όπως λεν δε γέλασαν ποτέ
Γνωρίζω κάτι που μπορούσε βέβαια να σε σώσει Εγώ που δε σε γνώρισα ποτέ για σκέψου εγώ Ένα καράβι να σε πάρει Καίσαρ να μας πάρει Ένα καράβι που πολύ μακριά θα τ οδηγώ
Μακριά πολύ μακριά να ταξιδεύουμε κι ο ήλιος πάντα μόνους να μας βρίσκει Εσύ τσιγάρο CAMEL να καπνίζεις ναι κι εγώ σε μια γωνιά να πίνω Whiskey
Και μια βραδιά στην Μπούρμα ή στην Μπατάβια Στα μάτια μιας Ινδής που θα χορέψει Γυμνή στα 17 στιλέτα ανάμεσα θα δείτε την Γκρέτα να επιστρέψει
Βιοπάλη στην πλανεύτρα θάλασσα
«Μαραμπού»(«Κύκλος», 1933), «Πούσι» («Καραβίας», 1947),«Βάρδια» (1954) και λίγους μήνες μετά το θάνατό του, το«Τραβέρσο»(«Κέδρος», 1975). Μικρά πεζά«Λθ»και«Του πολέμου»,«Στο άλογό μου»,αφηγήματα από τον πόλεμο του 1940 στην Αλβανία (1987,«Αγρα»,1994). Τρεις ποιητικές συλλογές κι ένα λυρικό χρονικό δώσανε στον Καββαδία τη γενική αναγνώριση. Είναι η μοναδική, ίσως, περίπτωση στη λογοτεχνία μας, που με το πρώτο του βιβλίο, το«Μαραμπού»(1933), καθιερώθηκε ως ποιητής.
Μπορεί να είναι τα ποιήματά του αυτά, που με το μυστηριακό άρωμά τους μιλάνε για τόπους μακρινούς και λιμάνια μ' ονόματα περίεργα, για γυναίκες τραγικές, για μουσικές εξαίσιες κι αισθήματα ένοχα, για άτια κι εξωτικά στο πέλαγος, και σου στήνουνε καρτέρι στην τιμονιέρα, τις πνιχτές νύχτες, στους Τροπικούς.
Ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποίησε με εξαιρετική επιτυχία 11 ποιήματα του Νίκου Καββαδία που κυκλοφόρησαν σε δίσκο με τίτλο "Ο Σταυρός του Νότου"
΄Εβραζε το κύμα του γαρμπή.
Είμαστε σκυφτοί κ' οι δυό στο χάρτη·
γύρισες και μού 'πες πως το Μάρτη
σ' άλλους παραλλήλους θα 'χεις μπει.
Κούλικο στο στήθος σου τατού,
που όσο κι' αν το καις δε λέει να σβήσει.
Είπαν πως την είχες αγαπήσει
σε μια κρίση μαύρου πυρετού.
Βάρδια πλάι σε κάβο φαλακρό
κι ο Σταυρός του Νότου με τα στράλια.
Κομπολόι κρατάς από κοράλλια
κι άκοπο μασάς καφέ πικρό.
Το Αλφα του Κενταύρου μιά νυχτιά
με το παλλινώριο πήρα κάτου.
Μου 'πες με φωνή ετοιμοθανάτου:
Να φοβάσαι τ' άστρα του Νοτιά.
Αλλοτε απ' τον ίδιον ουρανό
έπαιρνες, τρείς μήνες στην αράδα,
με του καπετάνιου τη μιγάδα,
μάθημα πορείας νυχτερινό.
Σ' ένα μαγαζί του Nossi Be
πήρες το μαχαίρι, δυό σελλίνια,
μέρα μεσημέρι απά στη λίνια
ξάστραψε σα φάρου αναλαμπή.
Κάτου στις αχτές της Αφρικής
πάνε χρόνια τώρα που κοιμάσαι.
Τα φανάρια πια δεν τα θυμάσαι
και τ' ωραίο γλυκό της Κυριακής.
Για το μόνο πράγμα που ένιωθε περήφανος ήταν η καταγωγή του.
Κι ακόμα ένιωθε περήφανος και για κείνη τη μυστική δύναμη που τον έριξε στη θάλασσα, να γίνει εραστής της, φίλος, αγαπητικός, παινευτής της.
Ο ίδιος διηγιέται για τη ζωή του:
«Γεννήθηκα πολύ μακριά, στο Χαρμπίν της Μαντζουρίας. Φύγαμε από κει όταν ήμουν πέντε χρόνων. Θυμάμαι πάντα τα τραγούδια του τόπου, πάντα μ' ακολουθεί η μυρωδιά του κορμιού των γυναικών που με παίρναν στην αγκαλιά τους και οι μυρωδιές από τις αυλές τους. Γυρίσαμε στην Ευρώπη με τον "Υπερσιβηρικό". Σε καράβι πρωτομπήκα στην Οντέσσα. Το λέγαν "Ιερουσαλήμ". Ο πατέρας μου μάς πήγε στην Κεφαλλονιά και ξανάφυγε για τη Ρωσία. Ηταν αξιωματικός του ρωσικού στρατού. Τον θαύμαζα. Μίλαγε όλες τις διαλέκτους της Κίνας κι από λίγο όλες τις ευρωπαϊκές. Λιγότερο απ' όλες τα ελληνικά»
Νίκος Καββαδίας
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
Βασίλης Παπακωνσταντίνου Απάνω μου έχω πάντοτε στη ζωνη μου σφιγμένο ένα παλιό αφρικάνικο ατσάλινο μαχαίρι όπως αυτά που συνηθούν και παίζουν οι αραπάδες που από έναν γέρο έμπορο αγόρασα στ’ Αλγέρι.
Θυμάμαι, ως τώρα να `τανε, το γέρο παλαιοπώλη, όπου έμοιαζε με μια παλιά ελαιγραφία του Γκόγια, ορθόν πλάι σε μακριά σπαθιά και σε στολές σχισμένες, να λέει με μια βραχνή φωνή τα παρακάτου λόγια:
«Ετούτο το μαχαίρι, εδώ, που θέλεις ν’ αγοράσεις με ιστορίες αλλόκοτες ο θρύλος το `χει ζωσει, κι όλοι το ξέρουν πως αυτοί που κάποια φορά το `χαν, καθένας κάποιον άνθρωπο δικό του έχει σκοτώσει.
Ο Δον Μπαζίλιο σκότωσε μ’ αυτό τη Δόνα Τζούλια, την όμορφη γυναίκα του γιατί τον απατούσε. ο Κόντε Αντόνιο, μια βραδιά, τον δύστυχο αδελφό του με το μαχαίρι τούτο εδώ κρυφά δολοφονούσε.
Ένας αράπης τη μικρή ερωμένη του από ζήλεια και κάποιος ναύτης Ιταλός ένα Γραικό λοστρόμο. Χέρι με χέρι ξέπεσε και στα δικά μου χέρια. Πολλά έχουν δει τα μάτια μου, μα αυτό μου φέρνει τρόμο.
Σκύψε και δες το, μια άγκυρα κι ένα οικόσημο έχει, είναι αλαφρύ για πιάσε το δεν πάει ούτε ένα κουάρτο, μα εγώ θα σε συμβούλευα κάτι άλλο ν’ αγοράσεις.» Πόσο έχει; Μόνο φράγκα εφτά. Αφού το θέλεις πάρ’το.
Ένα στιλέτο έχω μικρό στη ζωνη μου σφιγμένο, που η ιδιοτροπία μ’ έκαμε και το `καμα δικό μου, κι αφού κανένα δε μισώ στον κόσμο να σκοτώσω, φοβάμαι μη καμιά φορά το στρέψω στον εαυτό μου...
«Μας έφερε στην Ελλάδα και ξανάφυγε για τη Ρωσία, που είχε τότε πόλεμο με τους Γερμανούς. Γύρισε στα 1920 και μπήκε τροφοδότης σ' ένα ποστάλι. Μ' έπαιρνε τα καλοκαίρια μαζί του. Ταξιδεύαμε Σμύρνη - Πόλη. Το 1928 τέλειωσα το γυμνάσιο και μπήκα σ' ένα ναυτικό γραφείο στον Πειραιά, γιομάτο μεγάλες αφίσες και χάρτες γεωγραφικούς. Οταν νύχτωνε και σφύριζαν τα καράβια παρτέντζα, μ' έπιανε λύσσα. Τι μ' έσπρωξε στη θάλασσα; Η μυρωδιά από τις βαλίτσες των ναυτικών. Τα δώρα που φέρναν οι συγγενείς μου από τα ξένα. Η μυρωδιά των καραβιών που κάνει τους επιβάτες να ζαλίζονται και να περιμένουν την ώρα που θα φτάσουν στο λιμάνι σα λύτρωση. Ζορίστηκα για να φύγω. Κι από τους άλλους κι από μένα τον ίδιο. Τριάντα καράβια είχανε στενοί μου συγγενείς, κι εγώ γύριζα στα ξένα γραφεία για δουλειά. Είμουνα τρομερά βραδύγλωσσος και υπνοβάτης. Τον πρώτο χρόνο που μπαρκάρισα, ξερνούσα σα γάτα. Συνήθισα με τον καιρό. Ομως, όταν μείνω στη στεριά πάνω από τρεις μήνες, τη μέρα που θα ξαναμπαρκάρω νοιώθω λιγάκι σαν την πρώτη φορά που ξεκίνησα».
Μπάσες στεριές ήλιος πυρρός και φοινικιές ένα πουλί που ακροβατεί στα παταράτσα γνέφουνε δυο στιγματισμένα μαύρα μπράτσα που αρρώστιες τα 'χουνε τσακίσει τροπικές
Παντιέρα κίτρινη σινιάλο του νερού φούντο τις δυο και πρίμα βρέξε το πινέλο τα δυο φανάρια της νυκτός κι ο Πιζανέλο ξεθωριασμένος απ' το κύμα του καιρού
Το καραντί το καραντί θα μας μπατάρει σάπια βρεχάμενα τσιμέντο και σκουριά από νωρίς δεξιά στη μάσκα την πλωριά κοιμήθηκεν ο καρχαρίας που πιλοτάρει
Όρντινα δίνει ο παπαγάλος στον ιστό όπως και τότε απ' του Κολόμπου την κουκέτα χρόνια προσμένω να τυλίξεις την μπαρκέτα χρόνια προσμένω τη στεριά να ζαλιστώ
Φωτιές ανάβουνε στην άμμο ιθαγενείς κι αχός μας φτάνει καθώς παίζουν τα όργανά τους της θάλασσας κατανικώντας τους θανάτους στην ανεμόσκαλα σε θέλω να φανείς
Φύκια μπλεγμένα στα μαλλιά στο στόμα φύκια έτσι ως κοιμήθηκες για πάντα στα βαθιά κατάστιχτη πελεκημένη απο σπαθιά διπλά φορώντας των Ίνκας τα σκουλαρίκια
Το καραντί το καραντί θα μας μπατάρει σάπια βρεχάμενα τσιμέντο και σκουριά από νωρίς δεξιά στη μάσκα την πλωριά κοιμήθηκεν ο καρχαρίας που πιλοτάρει
Ειπώθηκε πολλές φορές κι από πολλούς, πως ο Νίκος Καββαδίας είναι μεγάλος, ξεχωριστός κι αληθινός ποιητής.΄Εχουν ειπωθεί πολλές φορές αυτά και θα ειπωθούν κι άλλες ακόμα μελλοντικά, όσο θα συνεχίζουμε σ' αυτό τον τόπο να μιλάμε ελληνικά, κι όσο η ποίησή μας θα συνεχίζει να 'χει στη «βάρδια» της άξιους ποιητές κι ανθρώπους σαν τον Νίκο Καββαδία, τον ωραίο παραμυθά για την πραγματικότητα αυτή που υπάρχει και την άλλη που γεννούσε κάθε φορά ο νους του, αξεχώριστες η μια από την άλλη.
Η ιδιότυπη ποίησή του, γραμμένη με αίμα και με θαλασσόνερο, και με αρμύρα απ' όλους τους ωκεανούς του κόσμου και τα λιμάνια, είναι πλεούμενο καράβι. Το παίρνεις και σαλπάρεις μ' όλους τους θλιμμένους δόκιμους στις γέφυρες, μ' όλους τους λοστρόμους και τους θερμαστές, τους καμαρότους και τους ναύτες, με τις μανάδες και τις αδερφές πίσω τους.
Στίχοι: Νίκος Καββαδίας
Μουσική-ερμηνεία: Ξέμπαρκοι Οι Γιαπωνέζοι ναυτικοί, προτού να κοιμηθούν, βρίσκουν στην πλώρη μια γωνιά που δεν πηγαίνουν άλλοι κι ώρα πολλή προσεύχονται βουβοί, γονατιστοί μπρος σ’ ένα Βούδα κίτρινο που σκύβει το κεφάλι.
Κάτι μακριά ως τα πόδια τους φορώντας νυχτικά, μασώντας οι ωχροκίτρινοι μικροί Κινέζοι ρύζι, προφέρουνε με την ψιλή φωνή τους προσευχές κοιτάζοντας μια χάλκινη παγόδα που καπνίζει.
Οι Κούληδες με την βαριά βλακώδη τους μορφή βαστάν σκυφτοί τα γόνατα κοιτώντας πάντα κάτου, κι οι Αράπηδες σιγοκουνάν το σώμα ρυθμικά, κατάρες μουρμουρίζοντας ενάντια του θανάτου.
Οι Ευρωπαίοι τα χέρια τους κρατώντας ανοιχτά, εκστατικά προσεύχονται γιομάτοι από ικεσία και ψάλλουνε καθολικές ωδές μουρμουριστά, που εμάθαν όταν πήγαιναν μικροί στην εκκλησία.
Και οι Έλληνες, με τη μορφή τη βασανιστική, από συνήθεια κάνουνε, πριν πέσουν, το σταυρό τους κι αρχίζοντας με σιγανή φωνή « Πάτερ ημών...» το μακρουλό σταυρώνουνε λερό προσκέφαλό τους.
Κι όσο κι αν έχει γίνει ο κόσμος μας αυτό που λέμε σήμερα «πολύ πεζός» και μια δρασκελιά για τα ταξιδιωτικά μέσα που διαθέτουμε, με το «καράβι» του Καββαδία και με «καπετάνιο» τον ίδιο δεν έχεις φόβο να πλήξεις.
Μπορείς ακόμα να μαγεύεσαι από την απεραντοσύνη της θάλασσας και την ομορφιά της κι ας την έχουμε καταβρωμίσει «από τους απόπατους όλου του κόσμου κι από αδειανά κουτιά σπανιόλικης σαρδέλας» κι ας την έχουνε κλείσει από παντού στόλοι με πυρηνικό θάνατο.
Στίχοι: Νίκος Καββαδίας
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
1. Χαρούλα Αλεξίου Εφτά. Σε παίρνει αριστερά, μην το ζορίζεις. Μάτσο χωράνε σε μια κούφιαν απαλάμη. Θυμίζεις κάμαρες κλειστές, στεριά μυρίζεις. Ο πιο μικρός αχολογάει μ’ ένα καλάμι.
Γυαλίζει ο Σημ της μηχανής τα δυο ποδάρια. Ο Ρεκ λαδώνει στην ανάγκη το τιμόνι. Μ’ ένα φτερό ξορκίζει ο Γκόμπυ τη μαλάρια κι ο στραβοκάνης ο Χαράμ πίτες ζυμώνει.
Απ’ το ποδόσταμο πηδάνε ως τη γαλέτα. Μπορώ ποτέ να σου χαλάσω το χατήρι; Κόρη ξανθή και γαλανή που όλο εμελέτα ποιος ρήγα γιος θε να την πιει σ’ ένα ποτήρι.
Ραμάν αλλήθωρε, τρελέ, που λύνεις μάγια, κατάφερε το σταυρωτό του νότου αστέρι σωρός να πέσει να σκορπίσει στα σπιράγια, και πες του κάτω από ένα δέντρο να με φέρει.
Ο Τοτ, του λείπει το ένα χέρι μα όλο γνέθει, τούτο το απίθανο σινάφι να βρακώσει. Εσθήρ, ποια βιβλική σκορπάς περνώντας μέθη; Ρούθ, δε μιλάς; Γιατί τρεκλίζουμε οι διακόσιοι;
Κουφός ο Σάλαχ το κατάστρωμα σαρώνει. Μ’ ένα ξυστρι καθάρισέ με απ’ τη μοράβια. Μα είναι κάτι πιο βαθύ που με λερώνει. Γιέ μου πού πας; Μάνα, θα πάω στα καράβια.
Κι έτσι μαζί με τους εφτά κατηφοράμε. Με τη βροχή, με τον καιρό που μας ορίζει. Τα μάτια σου ζούνε μια θάλασσα, θυμάμαι... Ο πιο στερνός μ’έναν αυλό με νανουρίζει.
Κουφός ο Σάλαχ το κατάστρωμα σαρώνει. Μ’ ένα ξυστρι καθάρισέ με απ’ τη μοράβια. Μα είναι κάτι πιο βαθύ που με λερώνει. Γιέ μου πού πας; Μάνα, θα πάω στα καράβια.
«Λυπήσου εκείνους που δεν ονειρεύονται»
Μας φυλάγει ακόμα το όνειρο - «λυπήσου εκείνους που δεν ονειρεύονται» - η μαγεία στον κόσμο και τα ταξίδια στους ωκεανούς και τα λιμάνια. Μαγεύει η «αμαρτία» και η «αγνότητα» των ναυτικών του, στη σκληρή πάλη τους για το δύσκολο ψωμί και τη ζωή, με απανωτά ναυάγια και SOS.
Ο ίδιος ο Νίκος Καββαδίας, με τα γραφτά του, μνημονεύει καλύτερα τον εαυτό του, σ' ένα γράμμα που έστειλε στις 30 του Ιούλη 1951 στην αδερφή του Τζένια, στην Αθήνα, από το ταξίδι για το Φρεμάντλε:
«Κατεβαίνουμε δίχως γράμματα. Δίχως φυλαχτό περάσαμε τις περιοχές του φόβου. Να ξέραμε πως μας έχουνε συγχωρήσει. Να μπορούσα να μάθω πως φύγατε για τη Γαλλία. Δεν μπόρεσα να πιάσω ούτε μια φορά το "Κορινθία". Χειμωνιάτικος ουρανός. Κρύο. Τα σημάδια του Ισημερινού σβήνουν και μείνανε μονάχα σημάδια πείρας. Ημείς εις σημείον αιτούμεν. Ακριβώς σε τούτο το στίγμα έχει το κουράγιο κανείς να αποφασίσει άλλο ένα ταξίδι. Ελα να μου πεις αδερφή μου πώς θα μπορέσω να γράψω ένα βιβλίο. Από το Σουέζ μέχρι το Κόκος δεν σε φωνάζω ούτε μια φορά να με συντροφέψεις. Θα σε σκότωνε η ζέστη, θα σε μαύριζε η καπνιά του φουγάρου. Πότε θα πιούμε τσάι μια νύχτα - ας μην είναι Κεϋλάνης».
Στίχοι: Νίκος Καββαδίας
Μουσική: Γιάννης Σπανός
1. Κώστας Καράλης θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων, και θα πεθάνω μια βραδιά σαν όλες τις βραδιές, χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων.
Για το Μαδράς τη Σιγκαπούρ τ’ Αλγέρι και το Σφαξ θ’ αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία, κι εγώ σκυφτός σ’ ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς, θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία.
Θα πάψω πια για μακρινά ταξίδια να μιλώ, οι φίλοι θα νομίζουνε πως τα `χω πια ξεχάσει, κι η μάνα μου χαρούμενη θα λέει σ’ όποιον ρωτά: "Ήταν μια λόξα νεανική, μα τώρα έχει περάσει"
Μα ο εαυτός μου μια βραδιά εμπρός μου θα υψωθεί και λόγο ως ένας δικαστής στυγνός θα μου ζητήσει, κι αυτό το ανάξιο χέρι μου που τρέμει θα οπλιστεί, θα σημαδέψει κι άφοβα το φταίχτη θα χτυπήσει.
Κι εγώ που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ σε κάποια θάλασσα βαθειά στις μακρινές Ινδίες, θα `χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες.
Οταν γύρισε από την Αλβανία, όπου υπηρέτησε φαντάρος, πήρε μέρος στην Αντίσταση και ξαναμπαρκάρισε το 1944, με περιοριστικούς όρους «λόγω φρονημάτων», ως ασυρματιστής μέχρι το Noέμβρη Ι974. Στους τοίχους γράφανε τους αντιστασιακούς στίχους του (ανέκδοτους):
«Ωρα την ώρα
και πληθαίνουν οι πιστοί
ώρα την ώρα
και φουντώνει το μελίσσι,
ως τη στιγμή που μες
στους δρόμους θ' ακουστεί,
η μουσική που κάθε
στόμα θα λαλήσει».
Αυτός ήταν ο θαλασσοδαρμένος ποιητής του «Μαραμπού», ο αξέχαστος Νίκος Καββαδίας.
Μετά τις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου (Ελληνικός Συναγερμός 36,53% και 114 έδρες, ΕΠΕΚ 23,49% και 74 έδρες, Φιλελεύθεροι 19,04% και 57 έδρες, ΕΔΑ 10,57% και 10 έδρες, Λαϊκό Κόμμα 6,66% και 2 έδρες και Συναγερμός των Αγροτών 1,23% και μια έδρα), σχηματίζεται κυβέρνηση ΕΠΕΚ - Φιλελευθέρων, με τον Νικόλαο Πλαστήρα πρωθυπουργό, τον Σοφοκλή Βενιζέλο αντιπρόεδρο και υπουργό Εξωτερικών και τον Δημήτριο Παπασπύρου Δικαιοσύνης.Η ψήφιση νέου Συντάγματος είναι από τα πρώτα μελήματα της!..
